Halaman
81 UNIT 5 PENDIDIKAN $SDLWXSHQGLGLNDQ"3HQGLGLNDQDGDODKSURVHVSHQJXEDKDQVLNDSGDQWDWDODNXVHVHRUDQJPHODOXLXSD\DSHQJDMDUDQGDQSHODWLKDQDJDUVHVHRUDQJWHUVHEXWPHQMDGLOHELKGHZDVD'DULSHQJHUWLDQSHQGLGLNDQLQLGDSDWGLNHWDKXLEDKZDRUDQJGLGLGLNDJDUGHZDVD.HGHZDVDDQSHQWLQJXQWXNPHPSHUROHKPDQXVLDEHUNXDOLWDV+DOLQLNDUHQDNHGHZDVDDQDNDQPHPEDZDPDQXVLDNHGDODPFDUDEHUSLNLU\DQJOHELKPDWDQJ.HJLDWDQ\DQJDNDQNDPXNHUMDNDQGDODPXQLWLQLDGDODK EHUFHULWDGHQJDQDODWSHUDJD PHPEDFDWHNVSHUDQJNDWXSDFDUD GDQPHQXOLVNHPEDOLGRQJHQJ\DQJSHUQDKGLEDFDDWDXGLGHQJDU*DPEDU 6LVZD.HODV%6030XK'HSRN%HODMDUGL.HODV
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ822'0&+&+-#0#$GTEGTKVCFGPICP#NCV2/GOCJCOK+UK%GTKVC%CTC$GTEGTKVCFGPICP#NCV2GTCIC$GTNCVKJ$GTEGTKVCFCNCO-GNQORQM.QODC$GTEGTKVCFGPICP#NCV2GTCIC6WICU4WOCJ$GTNCVKJ/GODCEC6GMU2GTCPIMCV7RCECTC$/GODCECMCP6GMU2GTCPIMCV/GODGTK6CPFC%CTC/GODCEC.QODC/GODCECMCP6GMU2GTCPIMCV7RCECTC6WICU4WOCJ/GOCJCOK6GMU2GTCPIMCV7RCECTC%/GPWNKU-GODCNK+UK&QPIGPI/GODCEC&QPIGPI/GPICPCNKUKU#NWTFCP2GUCP&QPIGPI/GPWNKU-GODCNK+UK&QPIGPI$GTNCVKJ5GPFKTK6WICU4WOCJ
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ83$GTCRC DCP[CM EGTKVC [CPI VGNCJ MCNKCP DCEC! 2GTPCJMCJ MCOW OGPEGTKVCMCPMGODCNKKUKEGTKVCMGRCFCVGOCPOWFGPICPCNCVRGTCIC!#NCVRGTCICCMCPOGPCODCJMGOGPCTKMCPEGTKVC5GNCKPKVWLWICOGODCPVWRGPFGPICTWPVWMOGOCJCOKKUKEGTKVC-GIKCVCPMCNKKPKCFCNCJDGTEGTKVCFGPICPCNCVRGTCIC#NCVRGTCICFCRCVDGTWRCCRCUCLC$GPFCDGPFCFKUGMKVCTOWCPIIQVCDCFCPOWICODCTICODCTCVCWDQPGMCFCRCVFKLCFKMCP UGDCICK CNCV RGTCIC #NCV RGTCIC [CPI VGRCV CMCP UCPICV OGODCPVWMGNCPECTCPDGTEGTKVC+MWVKMGIKCVCPKPKFGPICPDCKM[C$CECNCJEGTKVCDGTKMWVFGPICPUCMUCOC2CJCOKKUKEGTKVC/CEKVC5K$QPGMC&KUWFWVUGDWCJMCOCTCFCUGDWCJNGOCTK DGUCT .GOCTK KVW RGPWJ DGTKUKOCKPCP 5GVKCR JCTK RGNC[CP FK TWOCJ KVWFCVCPI WPVWM OGP[WUWP OCKPCPOCKPCP[CPIDGTUGTCMCPFKNCPVCK2CFCUWCVWUQTGUGRGTVKDKCUCUKRGNC[CPFCVCPI MG MCOCT WPVWM OGODGTGUMCPOCKPCP 0COWP UGDWCJ DQPGMC OCNCJDGTWUCJC CICT FKTKP[C VCM VGTNKJCV QNGJRGNC[CP KVW +C OGTCRCVMCP FKTK MG MCMKVGORCVVKFWTFCPUGODWP[KFKDCNKMUGNKOWV[CPIOGPLWPVCK$QPGMCKVWDGTPCOC/CEKVCő7JUGOQIC$KDKKVWVCMOGNKJCVMWŒMCVC/CEKVC FCNCO JCVK /CEKVC DCTW DGTCPKOGPIKPVKRMGVKMCFKFGPICTP[CUWCTCNCPIMCJFKRGNC[CPMGNWCTMCOCTő*QRŒ /CEKVC OGNQORCV MG VGPICJMCOCT .CNW KC OGPIKPICRKPFCR MGNWCTMCOCTő*KJKJK ŗCMJKTP[C $KDK NWRC LWIC OGPWVWRRKPVWŒUQTCM/CEKVCő*GK /CEKVC -COW OCW MG OCPC!Œ(TKFQUK$QPGMC$GTWCPIDGTVGTKCMFCTKCVCUNGOCTK/CEKVCOGPIWTWPIMCPNCPIMCJFCPOGPQNGJ MG CTCJ (TKFQ FGPICP YCLCJEGODGTWVő5UUU ,CPICP MGTCUMGTCU DKECTCP[C0CPVKQTCPIQTCPIFKTWOCJKPKFGPICTŒő*CDKU MCOWDGTUKMCRUGRGTVK KVW 6KCRMCNKDKDKFCVCPIMCOWOCNCJUGODWP[K#FCCRC FGPICPOW!Œ MCNK KPK (TKFQ DGTVCP[CFGPICPUWCTCFKDWCVNGDKJRGNCPő#MWOCWRGTIKFCTKTWOCJKPK-CNCWDKDKOGNKJCVMWCMWRCUVKFKVCTWJFKCVCUTCMUGJKPIICCMWVCMDKUCMGNWCTFCTKUKPKŒLCYCD/CEKVCő*CJJ! 2GTIK! -G OCPC!Œ 6WKV6WKV UK-GTGVC#RK2NCUVKMKMWVJGTCPő-CNCW MCOW OCW RGTIK LCWJ C[Q MWCPVCT&WFWMUCLCFKUCNCJUCVWIGTDQPIMWŒ/CEKVCOGPIIGNGPIő6CMWUCJ#MWDKUCRGTIK UGPFKTK .CIK RWNC CMW OCW RGTIKLCWWWJUGMCNKŒ#$GTEGTKVCFGPICP#NCV2GTCIC/GOCJCOK+UK%GTKVC
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ84ő,CWJ KVW MG OCPC!Œ FGUCM .KODQ UK$QPGMC)CLCJő-COWMCPVCMRGTPCJRGTIKMGOCPCOCPCŒ/CEKVC OGPIICTWMICTWM VGNKPICP[C +CDGTRKMKT ő+[C [C GPCMP[C CMW RGTIK MGOCPC[C!Œ/GNKJCV /CEKVC FKCO (TKFQ DGTVCP[Cő-GPCRCMCOWKPIKPRGTIK/CEKVC!#RCMCJMCOWVCMUWMCDGTVGOCPFGPICPMW!Œ/GPFGPICT RGTVCP[CCP (TKFQ 6WKV6WKVFCP.KODQLCFKKMWVUGFKJő;C /CEKVC MGPCRC MCOW OCW RGTIK!#RCUCNCJMW!Œ/CEKVC VGTJCTW FGPICP UKMCR VGOCPVGOCPP[C/GUMKTCIWTCIW/CEKVCCMJKTP[COGPEGTKVCMCPCNCUCPVGPVCPIMGPCRCKCKPIKPRGTIKFCTKTWOCJKVWő5GDGPCTP[CCMWKPIKPRGTIKMCTGPCCMWOCNWŒő/CNW MGPCRC!Œ VCP[C VGOCPVGOCPP[CUGTGPVCMő#MW OCNW MCTGPCŗOOŗMCTGPC CMWDQPGMC[CPIFGMKNUGFCPIMCPMCNKCPDGIKVWDGTUKJŒ/CEKVCOGPWPFWMő#MWMJCYCVKTMCNKCPGPIICPDGTFGMCVCPFGPICPMWŒ(TKFQ .KODQ FCP 6WKV6WKV UCNKPIRCPFCPI $GDGTCRC JCTK [CPI NCNW MWEKPIRGOKNKM TWOCJ DGTOCKP FGPICP /CEKVC +CIKIKV NGPICP DCLW /CEKVC FCP FKCLCMP[C/CEKVC DGTRWVCRWVCT FK JCNCOCP 4CODWVDCLWFCPYCLCJ/CEKVCMQVQTMGPC.WORWT5GVGNCJKVWRGOKNKM/CEKVCOGPIIGNGVCMMCPP[CDGIKVWUCLCFKNCPVCKMCOCTő,KMCKVWCNCUCPOWMCOWVCMRGTNWRGTIKFCTK UKPK /CEKVC -COK VCM MGDGTCVCP MQMDGTFGMCVCPFGPICPOWŒJKDWT6WKV6WKVő$GPCTMCJ!Œ YCLCJ /CEKVCMGODCNK DGTUGTKő$GPCTŒLCYCD6WKV6KWVő7UWNMWPCPVKMCNCWDKDKFCVCPINCIKMGUKPKWPVWMDGTGUDGTGUMCOWLCPICPUGODWP[K,KMCOGNKJCVOWMQVQTDKDKRCUVKCMCPUGIGTCOGPEWEKOWŒő;C LCPICP UGODWP[K NCIK UGRGTVK UGDGNWOP[CŒVCODCJ.KODQ/CEKVCOGPWTWVKUCTCPVGOCPVGOCPP[C2CFC JCTK DGTKMWVP[C MGVKMC UK RGNC[CPFCVCPI/CEKVCUGPICLCFWFWMFGMCVRKPVW$GPCTNCJ [CPI FKMCVCMCP VGOCPVGOCPP[C/GNKJCV/CEKVC[CPIMQVQTUKRGNC[CPUGIGTCOGPEWEKP[C 5GVGNCJ DGTUKJ /CEKVC FKMGODCNKMCPMGNGOCTK/CEKVCUGPCPI-CVCP[Cő5GVGNCJVWDWJMW DGTUKJ CMW OGTCUC P[COCP DGTFGMCVCPFGPICPVGOCPVGOCPMWŒ5WODGT $TCXQ&GUGODGT,CPWCTK $CICKOCPCEGTKVCFKCVCU!5GTWMCP6QMQJFCNCOEGTKVCFKCVCUVGTP[CVCDQPGMC6GPVWMCOWUWMCOGODCECP[C$GTCTVKMCOWUWFCJOGOCJCOKDCECCPVGTUGDWV$KNCDGNWORCJCOEQDCWNCPIKUGMCNKNCIKOGODCECP[CUCORCKMCOWOGOCJCOKP[C5GMCTCPIKMWVKMGIKCVCPDGTKMWV $GTMGNQORQMNCJFGPICPQTCPIVGOCPOW &GUMTKRUKMCPWPUWTWPUWTKPVTKPUKMEGTKVCVGTNGDKJFCJWNW7PUWT+PVTKPUKM2GPLGNCUCPVGOCVQMQJFCPMCTCMVGTNCVCTC VGORCVD YCMVWE UWCUCPCCDE#NWT
WTWVCPRGTKUVKYC ŗRGUCP&KUMWUKMCPCNCVRGTCIC[CPIVGRCVWPVWMEGTKVCFKCVCU
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ85#NCVRGTCIC[CPIDKUCMCNKCPIWPCMCPCPVCTCNCKPDWMWEGTKVCICODCTDQPGMCICODCTIGTCMFCPNCKPNCKP5GVKCRCNCVRGTCICOGOKNKMKMCTCMVGTKUVKMVGTUGPFKTK7PVWMKVWFKRGTNWMCPRGPIGVCJWCPVGPVCPIMGVGRCVCPRGPIIWPCCPCNCVRGTCIC#NCV2GTCIC$WMW,KMCMCOWOGOKNKJDWMWUGDCICKCNCVRGTCICOCMCRKNKJNCJDWMW[CPIDGTICODCTDGUCTFCPVKFCMTWOKV2KNKJDWMWEGTKVC[CPIDGTCNWTUGFGTJCPCOGOKNKMKMCTCMVGTLGNCUFKCNQI[CPIOWFCJFKEGTPCFCPUKPIMCV2QUKUKDWMWWUCJCMCPFCRCVFKNKJCVRGPFGPICT#NCV2GTCIC)CODCT,KMCICODCTOGPLCFKRKNKJCPCNCVRGTCICOWOCMCUKCRMCPICODCTUGUWCKFGPICPEGTKVC$WCVNCJICODCTUGOGPCTKMOWPIMKP6GORGNICODCTKVWRCFCRCRCPRCPGNWUCJCMCP VGTNKJCV QNGJ UGOWC CWFKGP CVCW RGPFGPICT 5KCRMCP CNCV RGPWPLWMICODCT IWPCMCP CNCV KPK UGDCICK RGOCPFW DGTEGTKVC ,CPICP UCORCK UCNCJOGP[GDWVMCPVQMQJFCPOGPWPLWMICODCTP[C#NCV2GTCIC$QPGMC,KMC DQPGMC [CPI MCOW RKNKJ OCMC RGTJCVKMCP LCTCM DQPGMC FGPICP OWNWVRGPEGTKVCLCPICPVGTNCNWFGMCV-GFWCVCPICPJCTWUNGPVWTOGOCKPMCPDQPGMC#PVCTCIGTCMCPDQPGMCFGPICPUWCTCVQMQJJCTWUUKPMTQP5CVWJCN[CPIJCTWUMCOWKPICVCFCNCJHWPIUKCNCVRGTCIC#NCVRGTCICVKFCMJCP[CDGTHWPIUK OGORGTKPFCJ EGTKVC (WPIUK WVCOC CNCV RGTCIC CFCNCJ OGOWFCJMCPRGPFGPICTOGOCJCOKKUKFCPRGUCPOQTCN[CPIFKUCORCKMCPNGYCVEGTKVC$GTMGNQORQMNCJFGPICPQTCPIVGOCPOW$GTNCVKJNCJDGTEGTKVCOGPIIWPCMCPCNCVRGTCIC[CPIUWFCJFKUGRCMCVKUGECTCDGTIKNKTCP6GOCP[CPIUGFCPIVKFCMDGTEGTKVCDGTVWICUOGPKNCK6WNKURGPKNCKCPOWFKDWMWVWICUUGRGTVKVCDGNDGTKMWV2GPKNCKCP0COC5KUYC -GNWYGUCP/GPIIWPCMCP#NCV2GTCIC5KPMTQPKVCUCPVCTC2GTCICFGPICP5WCTC6QMQJ+ORTQXKUCUK%GTKVC/GP[KORWNMCP%GTKVC 6GTWUNCJDGTNCVKJJKPIICMCNKCPOCJKT2KNKJUCVWRGPEGTKVCVGTDCKM%CTC$GTEGTKVCFGPICP#NCV2GTCIC$GTNCVKJ$GTEGTKVCFCNCO-GNQORQM
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ86$CICKOCPCNCVKJCPOW!6GPVWOGP[GPCPIMCP-COWUWFCJOGPGPVWMCPRGPEGTKVCVGTDCKMFCNCOMGNQORQM!-KPKRKNKJNCJUCVWUKUYCFCTKUGVKCRMGNQORQMWPVWMOGPLCFKLWTKNQODCDGTEGTKVC#LCMNCJLWICIWTWOW.CMWMCPNCJ MGIKCVCP KPK NC[CMP[C MCNKCP OGPICFCMCP UGDWCJ RGTNQODCCPDGTEGTKVC&KUMWUKMCPVGTNGDKJFCJWNWJCNJCN[CPICMCPFKPKNCK,WTKOGOCPIIKNRGUGTVCUGECTCCECM.CMWMCP[CPIVGTDCKM*CUKN LCYCDCP VGOCPVGOCPOW VGTUGDWV OGTWRCMCP MGDGTJCUKNCPOW DGTEGTKVC ,KMCOGTGMCDKUCOGPLCYCDFGPICPVGRCVCTVKP[CMCOWVGNCJDGTJCUKNDGTEGTKVCFGPICPCNCVRGTCICFGPICPDCKM5GVKCRJCTK5GPKPFCPJCTKJCTKPCUKQPCNVGPVWMCNKCPOGPIKMWVKWRCECTC5KCRC[CPIRGTPCJOGPLCFKRGVWICUWRCECTC!-COWDGTVWICUUGDCICKCRC!2GODCEC77&RGODCEC FQC RGODCEC LCPLK RGNCLCT RGPIKDCT DGPFGTC CVCW RGOKORKP WRCECTC!5GNCOCV[CVGPVWMCNKCPDGTVWICUFGPICPDCKM6CJWMCJMCNKCPDCJYCOGODCEC77&FQCFCPLCPLKRGNCLCTOGOKNKMKCVWTCP#VWTCP FCNCO JCN KPK CFCNCJ ECTC OGODCEC /GODCEC RGTCPIMCV WRCECTC JCTWUOGORGTJCVKMCPKPVQPCUK77&FCPLCPLKRGNCLCTUGDCKMP[CFKDCECFGPICPKPVQPCUKVGICU FCP MGTCU UGTVC DGTYKDCYC 5GFCPIMCP VGMU FQC UGDCKMP[C FKDCEC FGPICPNGODWV-GIKCVCP MCNK KPK CFCNCJ OGODCECMCP VGMU RGTCPIMCV WRCECTC &CNCO OGODCECMCNKCPJCTWUOGORGTJCVKMCPKPVQPCUKLGFCFCPNCHCNFGPICPVGRCV+MWVKMGIKCVCPKPKFGPICPDCKM[C6GPVWMCPUGDWCJEGTKVCCPCM2KNKJ[CPIOGPCTKMFCPRCJCOKKUKP[C$WCVNCJCNCVRGTCICWPVWMOGODCPVWOGP[CORCKMCPKUKEGTKVC$GTNCVKJNCJDGTEGTKVCFGPICPCNCVRGTCICOW7PFCPINCJVGOCPVGOCPCFKMOWDGTEGTKVCNCJMGRCFCOGTGMC5GVGNCJDGTEGTKVCVCP[CMCPJCNJCNDGTKMWVMGRCFCOGTGMCC5KCRCVQMQJEGTKVC[CPIMCNKCPFGPICTFCPDCICKOCPCYCVCMP[C!D2GTKUVKYCCRC[CPIFKCNCOKVQMQJEGTKVC!E-GDCKMCPCRC[CPIDKUCMCNKCPEQPVQJFCTKVQMQJEGTKVC!.QODC$GTEGTKVCFGPICP#NCV2GTCIC6WICU4WOCJ$/GODCECMCP6GMU2GTCPIMCV7RCECTC
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ87$CECNCJFCPRCJCOKVGMURGTCPIMCVWRCECTCDGTKMWV6GMU77&70�)70�)#40')#4#4'27$.+-+0&10'5+#6#*702GODWMCCP
2TGCODWNG $CJYCUGUWPIIWJP[CMGOGTFGMCCPKVWKCNCJJCMUGICNCDCPIUCFCP QNGJ UGDCD KVW OCMC RGPLCLCJCP FK CVCU FWPKC JCTWUFKJCRWUMCPMCTGPCVKFCMUGUWCKFGPICPRGTKMGOCPWUKCCPFCPRGTKMGCFKNCP&CPRGTLWCPICPMGOGTFGMCCP+PFQPGUKCVGNCJUCORCKNCJMGRCFC UCCV [CPI DGTDCJCIKC FGPICP UGNCOCV UGPVQUCOGPIJCPVCTMCP TCM[CV +PFQPGUKC MG FGRCP RKPVW IGTDCPIMGOGTFGMCCPPGICTC+PFQPGUKC[CPIOGTFGMCDGTUCVWDGTFCWNCVCFKNFCPOCMOWT#VCU DGTMCV TCJOCV #NNCJ ;CPI /CJCMWCUC FCP FGPICPFKFQTQPIMCP QNGJ MGKPIKPCP NWJWT UWRC[C DGTMGJKFWRCPMGDCPIUCCP [CPI DGDCU OCMC TCM[CV +PFQPGUKC OGP[CVCMCPFGPICPKPKMGOGTFGMCCPP[C-GOWFKCPFCTKRCFCKVWWPVWMOGODGPVWMUWCVW2GOGTKPVCJCP0GICTC+PFQPGUKC[CPIOGNKPFWPIKUGIGPCRDCPIUC+PFQPGUKCFCPUGNWTWJVWORCJFCTCJ+PFQPGUKCFCPWPVWMOGOCLWMCPMGUGLCJVGTCCPWOWOOGPEGTFCUMCPMGJKFWRCPDCPIUCFCPKMWVOGNCMUCPCMCP MGVGTVKDCP FWPKC [CPI DGTFCUCTMCP MGOGTFGMCCPRGTFCOCKCP CDCFK FCP MGCFKNCP UQUKCN OCMC FKUWUWPNCJ-GOGTFGMCCP-GDCPIUCCP+PFQPGUKCKVWFCNCOUWCVW7PFCPI7PFCPI &CUCT +PFQPGUKC [CPI DGTMGFCWNCVCP TCM[CV FGPICPDGTFCUCTMCP MGRCFC -GVWJCPCP ;CPI /CJC 'UC -GOCPWUKCCP[CPI CFKN FCP DGTCFCD 2GTUCVWCP +PFQPGUKC -GTCM[CVCP [CPIFKRKORKP QNGJ JKMOCV MGDKLCMUCPCCP FCNCO RGTOWU[CYCTCVCPRGTYCMKNCPUGTVCFGPICPOGYWLWFMCPUWCVWMGCFKNCPUQUKCNDCIKUGNWTWJTCM[CV+PFQPGUKC/GOCJCOK6GMU2GTCPIMCV7RCECTC
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ886GMULCPLKUKUYCFKUGVKCRUGMQNCJDGTDGFCDGFC$GTKMWVCFCNCJUCNCJUCVWEQPVQJVGMULCPLKUKUYC6GMU,CPLK5KUYC6GMUFQCUGVKCRUGMQNCJLWICDGTDGFCDGFC$GTKMWVCFCNCJUCNCJUCVWEQPVQJVGMUFQC6GMU&QC-COWUWFCJRGTPCJOGODCECUCNCJUCVWFCTKMGVKICVGMUVGTUGDWV!2CUVKMCOWUWFCJRGTPCJOGODCECP[CVGTWVCOCVGMU2GODWMCCP7PFCPI7PFCPI&CUCT$CICKOCPCECTCOGODCECVGMUVGTUGDWVFGPICPDGPCT!#[QKMWVKMGIKCVCPDGTKMWV,CPLK2GNCLCT5/2/6U
PCOCUGMQNCJ $GTVCSYCMGRCFC6WJCP;CPI/CJC'UC 5GVKCMGRCFC2CPECUKNCFCP77& *QTOCVFCPRCVWJMGRCFCQTCPIVWCFCPIWTW $GTUKJNCJKTDCVKPFCPVGIWJJCVK 4CLKPDGNCLCTUGTVCIKCVDGMGTLC;C#NNCJ;C6WJCPMCOK#ORWPKNCJUGICNCFQUCFQUCMCOK&QUCMGFWCQTCPIVWCMCOKFQUCIWTWIWTWMCOKFCPFQUCRCTCRGOKORKPMCOK&CPUC[CPIKNCJOGTGMCUGDCICKOCPCOGTGMCOGP[C[CPIKMCOK;C#NNCJ;CPI/CJC2GPICUKJFCP2GP[C[CPI5C[CPIKNCJMCOKFCPLCFKMCPNCJMCOKQTCPIQTCPIVGTRKNKJ5GRGTVKQTCPIQTCPI[CPIVGNCJ'PIMCWRKNKJUGDGNWOMCOK;C#NNCJ;C6WJCPMCOK$GTMCJKNCJMCOKFCPVWPLWMMCPMCOKMGLCNCP[CPINWTWU$KODKPINCJMCOKCICTOGPLCFKQTCPIQTCPI[CPIDGTIWPCDCIKPWUCFCPDCPIUC;C#NNCJ6WJCP5GOGUVC#NCO$GTKNCJMGUCDCTCPMGRCFCIWTWIWTWMCOKFCNCOOGODKODKPIMCOK&CDGTKNCJMCOKMGUCDCTCPFCNCOOGPWPVWVKNOWLCFKMCPNCJKNOWKNOWMCOKUGDCICKKNOW[CPIDGTOCPHCCV;C#NNCJ,CPICPDKCTMCPMCOKFCNCOMGUGUCVCP$KODKPINCJMCOKFGPICPMCUKJUC[CPI/W*KPFCTMCPNCJMCOKFCTKCRKPGTCMC#OKP
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ896GMURGTCPIMCVWRCECTCFKDCECMCPCICTFKFGPICTQNGJUGNWTWJRGUGTVCWRCECTC1NGJMCTGPCKVWYCLKDFKDCECFGPICPMGTCUKPVQPCUKNCHCNFCPLGFCLGNCU2GODCECCPFGPICPKPVQPCUKNCHCNFCPLGFC[CPIVGRCVDGTJWDWPICPFGPICPRGOCJCOCPKUKVGMU,KMCFCNCOOGODCECVGMUOGNCMWMCPMGUCNCJCPLGFCFCPKPVQPCUKRGPFGPICTCMCPOGPCPIMCROCMPCNCKPFCTKOCMPC[CPIUGJCTWUP[C,CFKDCICKOCPCUGJCTWUP[CMKVCOGODCECMCPVGMURGTCPIMCVWRCECTC!6GMU RGTCPIMCV WRCECTC FKDCECMCP FCNCO CECTC TGUOK 6GMU VGTUGDWV JCTWUFKDCECMCPUGECTCVGICULGNCUFCPMJKFOCV+PVQPCUK[CPIMKVCJCFKTMCPJCTWUFCRCVOGODGTKMGUCPOCPVCRFCPDGTYKDCYC7PVWMKVWFKRGTNWMCPRGPIGVCJWCPVGPVCPIECTCOGODGTKLGFCFCPOGODGTKPCFC
KPVQPCUK [CPIVGRCV$GTKMWVCFCNCJRGPIGVCJWCPVGPVCPIVCPFCLGFCFCPKPVQPCUK6CPFCVCPFCLGFC 6CPFCVCPFCKPVQPCUK %QPVQJRGODGTKCPVCPFCLGFCVGMURGODWMCCP77& CFCNCJVCPFCDGTJGPVKUCVWMGVWMCPUGRGTVKVCPFCMQOC CFCNCJVCPFCFWCMGVWMCPUGRGTVKVCPFCVKVKM CFCNCJVCPFCVKICMGVWMCPWPVWMCPVCTRCTCITCH OGPWPLWMMCPPCFCPCKM OGPWPLWMMCPPCFCVWTWP OGPWPLWMMCPPCFCFCVCT RGODGTKCPVGMCPCPRCFCUWMWMCVCCVCWMCVC70�)70�)#40')#4#4'27$.+-+0&10'5+#6#*702GODWMCCP
2TGCODWNG $CJYCUGUWPIIWJP[CMGOGTFGMCCPKVWKCNCJJCMUGICNCDCPIUCFCPQNGJUGDCDKVWOCMCRGPLCLCJCPFKCVCUFWPKCJCTWUFKJCRWUMCPMCTGPCVKFCMUGUWCKFGPICPRGTKMGOCPWUKCCPFCPRGTKMGCFKNCP/GODGTK6CPFC%CTC/GODCEC
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ90 $GTICDWPINCJFGPICPVKICVGOCPOW &KUMWUKMCPECTCOGODCECVGMURGTCPIMCVWRCECTC
77&,CPLK5KUYCFCP&QC 6WNKU WNCPI FK DWMW VWICUOW FCP DGTKNCJ VCPFC LGFC FCP KPVQPCUK RCFC VGMURGTCPIMCVWRCECTCKVW$CICKOCPCMGIKCVCPOWOGODGTKVCPFCECTCOGODCECVGMURGTCPIMCVWRCECTC!5GVGNCJOGODGTKVCPFCECTCOGODCECRCFCVGMURGTCPIMCVWRCECTCMKPKUCCVP[CWPVWMOGODCECMCPVGMURGTCPIMCVWRCECTC $CIKNCJVWICUOGODCECMCPVGMURGTCPIMCVWRCECTC #FCVGMUOCUKPIOCUKPIUKUYCOGOKNKJUCVWVGMUWPVWMFKDCECMCP $GTICPVKCPNCJOGODCECMCPVGMURGTCPIMCVWRCECTC $GTKNCJRGPKNCKCPECTCOGODCECVGOCPOW6WNKURGPKNCKCPFKDWMWVWICU2GPKNCKCP%CTC/GODCECMCP6GMU2GTCPIMCV7RCECTC0COC5KUYC 8QNWOG,GFC+PVQPCUK.CHCN $GTNCVKJNCJVGTWUUGUWCKFGPICPUCTCPVGOCPOW.CMWMCPRGTNQODCCPMGEKN2KNKJDGDGTCRCVGOCPUGDCICKLWTK/CUKPIOCUKPIMGNQORQMOGOKNKJYCMKNVGTDCKM#LCMNCJIWTWOWWPVWMOGPLCFKLWTKNQODC$WCVNCJNGODCTRGPKNCKCPUGRGTVKNCVKJCPUGDGNWOP[C6GPVWMCPVKICRGUGTVCVGTDCKM$GTKMCPRGPIJCTICCPOGPCTKMWPVWMOGTGMC5GNCOCVNQODC#LCMNCJDGDGTCRCVGOCPOWFKTWOCJWPVWMDGTNCVKJWRCECTC6GPVWMCPVWICUOCUKPIOCUKPIUGRGTVKRGODCEC7PFCPI7PFCPI&CUCT2CPECUKNC&QC2GODCYC#ECTCFCPNCKPNCKP.CMWMCP2GODCECCPOCUKPIOCUKPIVGMUFGPICPUWCTC[CPILGNCUNCPVCPIKPVQPCUK[CPIVGRCVFCPDGTYKDCYC$GTNCVKJ/GODCECMCP6GMU2GTCPIMCV7RCECTC.QODC/GODCECMCP6GMU2GTCPIMCV7RCECTC6WICU4WOCJ
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ915CCVMGEKNMKVCUWMCOGPFGPICTMCPFQPIGPI/WPIMKPUCORCKUCCVKPKMCNKCPOCUKJUWMCOGPFGPICTMCPFQPIGPI+UKFQPIGPIDKCUCP[CDGTMKUCTVGPVCPIRGUCPMGDCKMCP*CNJCNMGDCKMCPVGTUGDWVFKUCORCKMCPOGNCNWKVQMQJVQMQJFCNCOFQPIGPIFCPCNWTEGTKVC FQPIGPI 5GVGNCJ OGODCEC CVCW OGPFGPICTMCP FQPIGPI VGPVW CMCP VGTRCWVFKDGPCMMKVCVGPVCPIRGUCPFQPIGPI&KWPKVFCPWPKVMCOWUWFCJDGNCLCTVGPVCPIFQPIGPI&KWPKVMCNKCPCMCPDGNCLCTOGPWNKUMGODCNKKUKFQPIGPI[CPIRGTPCJFKDCECCVCWFKFGPICT&CNCOOGPWNKUMGODCNKKUKFQPIGPICFCJCNJCN[CPIRGTNWFKRGTJCVKMCP2GTVCOCCNWTFQPIGPI[CKVWWTWVCPRGTKUVKYCFCNCOFQPIGPI-GFWCRGUCP[CPIKPIKPFKUCORCKMCP NGYCVFQPIGPI+MWVKNCJMGIKCVCPKPKFGPICPDCKM$CECNCJFQPIGPIDGTKMWVFGPICPUCMUCOC-GQPI/CU4CLC-GTVCOCTVCCFCNCJTCLCFCTK-GTCLCCP&CJC4CLCOGORWP[CK QTCPI RWVTK PCOCP[C &GYK )CNWJ FCP%CPFTC -KTCPC [CPI ECPVKM FCP DCKM %CPFTC MKTCPCUWFCJ FKVWPCPIMCP FGPICP RWVTC OCJMQVC -GTCLCCP-CJWTKRCP[CKVW4CFGP+PW-GTVCRCVK[CPIDCKMFCPDKLCMUCPC6CRKUCWFCTCMCPFWPI%CPFTC-KTCPC[CKVW)CNWJ#LGPIUCPICVKTKRCFC%CPFTCMKTCPCMCTGPC)CNWJ#LGPIOGPCTWJJCVKRCFC4CFGP+PW-GOWFKCP)CNWJ#LGPI OGPGOWK PGPGM UKJKT WPVWM OGPIWVWM %CPFTC-KTCPC&KCLWICOGOHKVPCJP[CUGJKPIIC%CPFTC-KTCPCFKWUKT FCTK +UVCPC -GVKMC %CPFTC -KTCPC DGTLCNCPOGP[WUWTK RCPVCK PGPGM UKJKT OWPEWN FCP OGP[KJKTP[C OGPLCFK MGQPI GOCU %CPFTC-KTCPC FKDWCPIP[C MG NCWV 5KJKTP[C CMCP JKNCPI DKNC MGQPI GOCUDGTLWORCFGPICPVWPCPICPP[C5WCVWJCTKUGQTCPIPGPGMUGFCPIOGPECTKKMCPFGPICPLCNCFCPMGQPIGOCUVGTCPIMWV-GQPI'OCUFKDCYCP[CRWNCPIFCPFKVCTWJFKVGORC[CP$GUQMP[CPGPGMKVWOGPECTKKMCPNCIKFKNCWVVGVCRKVCMUGGMQTRWPFKFCRCV+CRWPRWNCPIFGPICPRWVWUCUC*CTKKPK KC VKFCM DKUC OCMCP RKMKTP[C -GVKMC KC UCORCKFKIWDWMP[CKCMCIGVMCTGPCUWFCJVGTUGFKCOCUCMCP[CPIGPCMGPCM5KPGPGMDGTVCP[CVCP[CUKCRC[CPIOGPIKTKOOCUCMCPKPK$GIKVW RWNC JCTKJCTK DGTKMWVP[C UK PGPGM OGPLCNCPKMGLCFKCPUGTWRC-GGUQMCPRCIKP[CPGPGMRWTCRWTCMGNCWV+COGPIKPVKRCRC[CPIVGTLCFKVGTP[CVCMGQPIGOCUDGTWDCJ OGPLCFK ICFKU ECPVKM )CFKU UCPVKM KVW RWPNCPIUWPIOGOCUCM0GPGMOCUWMMGIWDWMFCPOGPGIWTP[C5KCRCIGTCPICPJCKMCW%/GPWNKU-GODCNK+UK&QPIGPI/GODCEC&QPIGPI
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ92RWVTK[CPIECPVKM!ő#MWCFCNCJRWVTKMGTCLCCP&CJC[CPIFKUKJKTOGPLCFKMGQPIGOCUQNGJUCWFCTCMWMCTGPCKCKTKMGRCFCMWMCVC-GQPI'OCU-GOWFKCP%CPFTC-KTCPCDGTWDCJMGODCNKOGPLCFKMGQPIGOCU0GPGMKVWVGTVGIWPOGNKJCVP[C5GOGPVCTCRCPIGTCP+PW-GTVCRCVKVCMOCWFKCOUCLCMGVKMCVCJW%CPFTC -KTCPCOGPIJKNCPI+CRWPOGPECTKP[CFGPICPECTCOGP[COCTOGPLCFKTCM[CVDKCUC0GPGMUKJKTRWPCMJKTP[CVCJWFCPOGPIWDCJFKTKP[COGPLCFKICICMWPVWMOGPEGNCMCMCP4CFGP+PW-GTVCRCVK4CFGP+PW-GTVCRCVK-CIGVUGMCNKOGNKJCVDWTWPIICICM[CPIDKUCDGTDKECTCFCPOGPIGVCJWKVWLWCPP[C+COGPICPIICRDWTWPIICICMKVWUCMVK+CRWPOGPWTWVKUGOWCRGTMCVCCPDWTWPIICICMRCFCJCN4CFGP+PWFKDGTKMCPCTCJ[CPIUCNCJ&KRGTLCNCPCP4CFGP+PWDGTVGOWFGPICPUGQTCPIMCMGM[CPIUGFCPIMGNCRCTCPFKDGTKP[CMCMGMKVWOCMCP6GTP[CVCMCMGMCFCNCJQTCPIUCMVK[CPIDCKM+COGPQNQPI4CFGP+PWFCTKDWTWPIICICMKVW-CMGM KVW OGOWMWN DWTWPI ICICM FGPICP VQPIMCVP[C $WTWPI KVW OGPLCFK CUCR#MJKTP[C4CFGP+PWFKDGTKVCJWFKOCPC%CPFTC-KTCPCDGTCFC&KUWTWJP[C 4CFGP +PW RGTIK MG &GUC &CFCRCP 5GVGNCJ DGTLCNCPDGTJCTKJCTKUCORCKNCJKCMG&GUC&CFCRCP+COGPIJCORKTKUGDWCJIWDWM [CPI FKNKJCVP[C WPVWM OGOKPVC UGVGIWM CKT MCTGPC RGTDGMCNCPP[CUWFCJJCDKU+CUCPICVVGTMGLWVMCTGPCFCTKDCNKMLGPFGNCKCOGNKJCVVWPCPICPP[CUGFCPIOGOCUCM#MJKTP[CUKJKTRWPJKNCPIMCTGPCRGTLWORCCPFGPICP4CFGP+PW2CFCUCCVKVWOWPEWNPGPGMRGOKNKMIWDWMKVWFCPRWVTK%CPFTC-KTCPCOGORGTMGPCNMCP4CFGP+PWRCFCPGPGM#MJKTP[C4CFGP+PWOGODQ[QPIVWPCPICPP[CMGKUVCPCFCP%CPFTC-KTCPCOGPEGTKVCMCPRGTDWCVCP)CNWJ#LGPIRCFC$CIKPFC-GTVCOCTVC$CIKPFC OKPVC OCCH MGRCFC %CPFTC -KTCPC FCP UGDCNKMP[C )CNWJ#LGPI OGPFCRCVJWMWOCP[CPIUGVKORCN-CTGPCVCMWV)CNWJ#LGPIOGNCTKMCPFKTKMGJWVCP-GOWFKCPKCVGTRGTQUQMFCPLCVWJMGFCNCOLWTCPI#MJKTP[CRGTPKMCJCP%CPFTC-KTCPCFCP4CFGP+PW-GTVCRCVK RWPDGTNCPIUWPI /GTGMC OGODQ[QPI PGPGM FCFCRCP [CPIDCKM JCVK KVW MGKUVCPCFCPOGTGMCJKFWRDCJCIKC
JVVR YYYGUOCTVUEJQQNEQO 5GTW UGMCNK EGTKVC FK CVCU #MJKTP[C QTCPI [CPI LCJCV OGPFCRCV JWMWOCP [CPIUGVKORCN+VWUCNCJUCVWRGUCP[CPIFCRCVFKCODKNFCTKFQPIGPI[CPIDGTLWFWN-GQPI'OCUFKCVCU5GMCTCPIMCOWCMCPDGNCLCTOGPICPCNKUKUCNWTFCPRGUCPFCTKUGDWCJFQPIGPI+MWVKMGIKCVCPDGTKMWVFGPICPDCKM*CN[CPIRCNKPIOGPQPLQNFCNCOFQPIGPICFCNCJCNWTFCPRGUCP[CPI KPIKPFKUCORCKMCP&KUMWUKMCPNCJFGPICPVGOCPOWVGPVCPIJCNJCNDGTKMWV 5KCRCUCLCVQMQJFCPYCVCMVQMQJFCNCOFQPIGPI-GQPI'OCU! $CICKOCPCCYCNEGTKVCRWVTK%CPFTC-KTCPCFKUKJKTOGPLCFK-GQPI'OCU! $CICKOCPC-GQPI'OCUDKUCDGTCFCFKTWOCJPGPGMFKFGUC&CFCRCP! $CICKOCPCECTC2WVTK%CPFTC-KTCPCDGTVGOWFGPICP2CPIGTCP+PW! #RCRGUCPOQTCN[CPIFCRCVFKCODKNFCTKFQPIGPIFKCVCU! 4CPIMWONCJLCYCDCPOWFCNCOVCDGNDGTKMWV6WNKUFKDWMWVWICUOW/GPICPCNKUKU#NWTFCP2GUCP&QPIGPI
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ936QMQJFCPYCVCM #NWT CYCNRGPEGTKVCCP RGPIGPCNCPOCUCNCJ RWPECMOCUCNCJ RGP[GNGUCKCPOCUCNCJ 2GUCP-GIKCVCP UGNCPLWVP[C CFCNCJ OGPWNKU MGODCNK KUK FQPIGPI FGPICPMCNKOCVOWUGPFKTK -CNKCP UWFCJ OGPIGVCJWK PCOC VQMQJ DGUGTVC YCVCMP[C CNWT EGTKVC FCPRGUCP[CPIFKUCORCKMCP&CTKJCNJCNVGTUGDWVEGTKVCMCPNCJMGODCNKUGECTCVGTVWNKU$CICKOCPCECTCOGPWNKUMCPFGPICPMCNKOCVUGPFKTK!2GTJCVKMCPEQPVQJDGTKMWV#YCNEGTKVCFQPIGPI-GQPI'OCUCFCNCJOGORGTMGPCNMCPFWCRWVTK-GTCLCCP&CJC[CPIDGTPCOC&GYK)CNWJFCP%CPFTC-KTCPC2GPIGPCNCPOCUCNCJCFCNCJKTKJCTK2WVTK)CNWJ#LGPIRCFC2WVTK%CPFTC-KTCPC&CTKMCNKOCVVGTUGDWVFCRCVMCOWLCDCTMCPOGPLCFKUGRGTVKDGTKMWV-GTCLCCP&CJCFKRKORKPQNGJUGQTCPITCLCDGTPCOC4CLC-GTVCOCTVC4CLC-GTVCOCTVCOGOKNKMKFWCRWVTKECPVKMLGNKVC-GFWCRWVTKKPKDGTPCOC&GYK)CNWJFCP%CPFTC-KTCPC/GTGMCJKFWRFCOCKFCPUCNKPIOGP[C[CPIK0COWPMGCFCCPKPKVKFCMDGNCPIUWPINCOC5GDWCJOCUCNCJOWPEWNUCCVUCNCJUCVWRWVTKFKVWPCPIMCPFGPICPUGQTCPIRCPIGTCP2WVTK)CNWJ#LGPI[CPI DGNWOFKVWPCPIMCPOGTCUCKTKVGTJCFCRUCWFCTCP[C%CPFTC-KTCPCAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAANCPLWVMCPQNGJOWAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA/GPWNKU-GODCNK+UK&QPIGPI
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ94$CECNCJFQPIGPIDGTKMWVFGPICPUCMUCOC6WNKUNCJMGODCNKKUKFQPIGPI#UCN7UWN&CPCW6QDCFGPICPMCNKOCVOWUGPFKTK#UCN7UWN&CPCW6QDC&KUGDWCJFGUCFKYKNC[CJ5WOCVGTCJKFWRUGQTCPIRGVCPK+C UGQTCPI RGVCPK [CPI TCLKP DGMGTLC YCNCWRWP NCJCPRGTVCPKCPP[C VKFCM NWCU +C DKUC OGPEWMWRK MGDWVWJCP FCTKJCUKN MGTLCP[C [CPI VKFCM MGPCN NGNCJ 5GDGPCTP[C WUKCP[CUWFCJ EWMWR WPVWM OGPKMCJ VGVCRK KC VGVCR OGOKNKJ JKFWRUGPFKTKCP&KUWCVWRCIKJCTK[CPIEGTCJRGVCPKKVWOGOCPEKPIKMCPFKUWPICK/WFCJOWFCJCPJCTKKPKCMWOGPFCRCVKMCP[CPIDGUCTIWOCORGVCPKVGTUGDWVFCNCOJCVK$GDGTCRCUCCVUGVGNCJ MCKNP[C FKNGORCTMCP MCKNP[C VGTNKJCV DGTIQ[CPIIQ[CPI +C UGIGTC OGPCTKM MCKNP[C 2GVCPK KVW DGTUQTCMMGIKTCPICPUGVGNCJOGPFCRCVUGGMQTKMCPEWMWRDGUCT+CVCMLWDOGNKJCVYCTPCUKUKMKMCP[CPIKPFCJ5KUKMKMCPKVWDGTYCTPC MWPKPI GOCUMGOGTCJOGTCJCP -GFWC OCVCP[C DWNCV FCP OGPQPLQN OGOCPECTMCP MKNCVCP [CPIOGPCMLWDMCP6WPIIWCMWLCPICPFKOCMCP#MWCMCPDGTUGFKCOGPGOCPKOWLKMCMCWVKFCMLCFKOGOCMCPMW2GVCPKVGTUGDWVVGTMGLWVOGPFGPICTUWCTCKMCPKVW -CTGPC MGVGTMGLWVCPP[C KMCP [CPI FKVCPIMCR VGTLCVWJ MGVCPCJ-GOWFKCPVKFCMDGTCRCNCOCKMCPKVWDGTWDCJYWLWFOGPLCFKUGQTCPIICFKU[CPIECPVKMLGNKVC$GTOKORKMCJCMW!IWOCORGVCPK,CPICPVCMWV2CMCMWLWICOCPWUKCUGRGTVKGPIMCW#MWUCPICVDGTJWVCPIDWFKRCFCOWMCTGPCVGNCJOGP[GNCOCVMCPMWFCTKMWVWMCP&GYCVCMCVCICFKUKVW0COCMW2WVGTKCMWVKFCMMGDGTCVCP WPVWM OGPLCFK KUVTKOW MCVC ICFKU KVW UGQNCJOGPFGUCM2GVCPKKVWRWPOGPICPIIWM/CMCLCFKNCJOGTGMCUGDCICKUWCOKKUVTK0COWPCFCUCVWLCPLK[CPIVGNCJFKUGRCMCVK[CKVWOGTGMCVKFCMDQNGJOGPEGTKVCMCPDCJYCCUCNWUWN2WVGTKFCTKUGGMQTKMCP,KMCLCPLKKVWFKNCPIICTOCMCCMCPVGTLCFKRGVCMCFCJU[CV5GVGNCJUCORCKFKFGUCP[CIGORCTNCJRGPFWFWMFGUCOGNKJCVICFKUECPVKMLGNKVCDGTUCOCRGVCPKVGTUGDWV&KCOWPIMKPDKFCFCTK[CPIVWTWPFCTKNCPIKVIWOCO OGTGMC 2GVCPK OGTCUC UCPICV DCJCIKC FCP VGPVTCO5GDCICKUWCOK[CPIDCKMKCVGTWUDGMGTLCWPVWMOGPECTKPCHMCJFGPICP OGPIQNCJ UCYCJ FCP NCFCPIP[C FGPICP VGMWP FCPWNGV -CTGPC MGVGMWPCP FCP MGWNGVCPP[C RGVCPK KVW JKFWRVCPRCMGMWTCPICP$CP[CMQTCPIKTKFCPOGTGMCOGP[GDCTMCPUCPIMCCPDWTWM[CPIFCRCVOGPLCVWJMCPMGDGTJCUKNCPWUCJCRGVCPK#MWVCJW2GVCPKKVWRCUVKOGOGNKJCTCOCMJNWMJCNWUMCVC UGUGQTCPI MGRCFC VGOCPP[C *CN KVW UCORCK MG VGNKPIC2GVCPKFCP2WVGTK0COWPOGTGMCVKFCMOGTCUCVGTUKPIIWPIDCJMCPUGOCMKPTCLKPDGMGTLC5GVCJWPMGOWFKCPMGDCJCIKCCP2GVCPKFCPKUVTKDGTVCODCJMCTGPCKUVTK2GVCPKOGNCJKTMCPUGQTCPIDC[KNCMKNCMK+CFKDGTKPCOC2WVGTC-GDCJCIKCCPOGTGMCVKFCMOGODWCVOGTGMCNWRCFKTK2WVGTCVWODWJOGPLCFKUGQTCPICPCM[CPIUGJCVFCPMWCV+COGPLCFKCPCMOCPKUVGVCRKCICMPCMCN+COGORWP[CKUCVWMGDKCUCCP[CPIOGODWCVJGTCPMGFWCQTCPIVWCP[C[CKVW$GTNCVKJ5GPFKTK
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ95UGNCNWOGTCUCNCRCT/CMCPCP[CPIUGJCTWUP[CFKOCMCPDGTVKICFCRCVFKOCMCPP[CUGPFKTK.COCMGNCOCCP2WVGTCUGNCNWOGODWCVLGPIMGNC[CJP[C,KMCFKUWTWJOGODCPVWRGMGTLCCPQTCPIVWCKCUGNCNWOGPQNCM+UVTK2GVCPK UGNCNW OGPIKPICVMCP 2GVCPK CICT DGTUCDCT CVCU WNCJCPCMOGTGMC;CCMWCMCPDGTUCDCTYCNCWDCICKOCPCRWPFKCKVWCPCMMKVC MCVC 2GVCPK MGRCFC KUVTKP[C 5[WMWTNCJ MCPFC DGTRKMKTCPUGRGTVKKVW-CPFCOGOCPIUGQTCPIUWCOKFCPC[CJ[CPIDCKMRWLK2WVGTKMGRCFCUWCOKP[C/GOCPIMCVCQTCPIMGUCDCTCPKVWCFCDCVCUP[C*CNKPKFKCNCOKQNGJ2GVCPKKVW2CFCUWCVWJCTK2WVGTCOGPFCRCVVWICUOGPICPVCTMCPOCMCPCPFCPOKPWOCPMGUCYCJFKOCPCC[CJP[CUGFCPI DGMGTLC 2WVGTC VKFCM OGOGPWJK VWICUP[C 2GVCPK OGPWPIIW MGFCVCPICP CPCMP[CUCODKN OGPCJCP JCWU FCP NCRCT +C NCPIUWPI RWNCPI MG TWOCJ &KNKJCVP[C 2WVGTC UGFCPIDGTOCKP DQNC 2GVCPK OGPLCFK OCTCJ UCODKN OGPLGYGT MWRKPICPCMP[C#PCMVKFCMVCJWFKWPVWPI6KFCMVCJWFKTK&CUCTCPCMKMCP WORCV UK 2GVCPK VCPRC UCFCT VGNCJ OGPIWECRMCP MCVCRCPVCPICPKVW5GVGNCJ RGVCPK OGPIWECRMCP MCVCMCVCP[C UGMGVKMC KVW LWICCPCMFCPKUVTKP[CJKNCPINGP[CRVCPRCDGMCUFCPLGLCM&CTKDGMCUKPLCMCPMCMKP[CVKDCVKDCOGP[GODWTNCJCKT[CPIUCPICVFGTCUFCPUGOCMKPFGTCU&GUC2GVCPKFCPFGUCUGMKVCTP[CVGTGPFCOUGOWC#KTOGNWCRUCPICVVKPIIKFCPNWCUUGJKPIICOGODGPVWMUGDWCJVGNCIC#MJKTP[COGODGPVWMUGDWCJFCPCW&CPCWKVWCMJKTP[CFKMGPCNFGPICPPCOC&CPCW6QDC2WNCWMGEKNFKVGPICJP[CFKMGPCNFGPICPPCOC2WNCW5COQUKT
5WODGT JVVR YYYGUOCTVUEJQQNEQO 2GTIKNCJMGRGTRWUVCMCCP$CECNCJUGDWCJDWMWFQPIGPI6WNKUNCJVQMQJYCVCMCNWTEGTKVCFCPRGUCPFQPIGPI%GTKVCMCPMGODCNKKUKFQPIGPIFGPICPMCNKOCVOWUGPFKTK6WNKUFKDWMWVWICU6WICU4WOCJ
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW 3HQGLGLNDQ96REFLEKSI-GOCORWCP/CORW$GNWO/CORW%CVCVCP$GTEGTKVCFGPICPCNCVRGTCIC/GODCECMCPDGTDCICKVGMURGTCPIMCVWRCECTCFGPICPKPVQPCUK[CPIVGRCV/GPWNKUMGODCNKFGPICPDCJCUCUGPFKTKFQPIGPI[CPIMWDCEC4#0)-7/#0$GTEGTKVC FGPICP CNCV RGTCIC CFCNCJ OGPEGTKVCMCP UWCVW EGTKVC MGRCFCQTCPINCKP
CPCMCPCM FGPICPOGOCPHCCVMCPCNCVDCPVWRGTCIC#NCVRGTCIC[CPIDKUCFKIWPCMCPCPVCTCNCKPDWMWEGTKVCICODCTDQPGMCICODCTIGTCMFCPNCKPNCKP5GVKCRCNCVRGTCICOGOKNKMKMCTCMVGTKUVKMVGTUGPFKTK7PVWMKVWFKRGTNWMCPRGPIGVCJWCPVGPVCPIMGVGRCVCPRGPIIWPCCPCNCVRGTCIC5CVWJCN[CPIJCTWUFKKPICVCFCNCJHWPIUKCNCVRGTCIC#NCVRGTCICVKFCMJCP[C DGTHWPIUK OGORGTKPFCJ EGTKVC (WPIUK WVCOC CNCV RGTCIC CFCNCJOGOWFCJMCPRGPFGPICTOGOCJCOKKUKFCPRGUCPOQTCN[CPIFKUCORCKMCPNGYCVEGTKVC/GODCEC77&FQCFCPLCPLKRGNCLCTOGOKNKMKCVWTCP#VWTCPFCNCOJCN KPK CFCNCJ ECTC OGODCEC /GODCEC RGTCPIMCV WRCECTC JCTWUOGORGTJCVKMCPKPVQPCUK77&FCPLCPLKRGNCLCTUGDCKMP[CFKDCECFGPICPKPVQPCUKVGICUFCPMGTCUUGTVCDGTYKDCYC5GFCPIMCPVGMUFQCUGDCKMP[CFKDCECFGPICPNGODWV6GMURGTCPIMCVWRCECTCFKDCECMCPFCNCOCECTCTGUOK6GMUVGTUGDWVJCTWUFKDCECMCPUGECTCVGICULGNCUFCPMJKFOCV+PVQPCUK[CPIMKVCJCFKTMCPJCTWUFCRCVOGODGTKMGUCPOCPVCRFCPDGTYKDCYC