Halaman
195 UNIT 10 EKONOMI ȱ3HUHNRQRPLDQVHKDWQHJDUDNXDW6HPER\DQGLDWDVSHUOXGLZXMXGNDQ,QGRQHVLDEDKNDQQHJDUDQHJDUDGLGXQLDVHGDQJPHQJDODPLNULVLVHNRQRPL8QWXNEDQJNLWNHPEDOLGDULNULVLVPHPEXWXKNDQZDNWX\DQJODPD'LEXWXKNDQNHFHUGDVDQNHNXDWDQGDQNHLPDQDQ\DQJWLQJJLXQWXNELVDOHSDVGDULNULVLV*HQHUDVLPXGDKDUXVFHUGDVSDQGDLGLVLSOLQGDQEHULPDQDJDUNHODNELVDPHPEDQJXQHNRQRPL\DQJPHZXMXGNDQQHJDUDNXDW0DPSXNDKNDPX"8QLWDNDQPHQJDMDNNDPXEHODMDUKDOKDO\DQJEHUNDLWDQGHQJDQ PHUHIOHNVLNDQLVLSXLVL\DQJGLEDFDNDQ PHQHPXNDQLQIRUPDVLVHFDUDFHSDWGDULWDEHOGLDJUDP\DQJGLEDFD GDQPHQXOLVNUHDWLISXLVLEHUNHQDDQGHQJDQSHULVWLZD\DQJSHUQDKGLDODPL6XPEHU KWWS ZZZSDVDULQGRQHVLDFKLQGH[*DPEDU3DVDU7HUDSXQJ
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL196'-101/+#/GTGHNGMUKMCP+UK2WKUK/GPFGPICTMCP2GODCECCP2WKUK/GPFKUMWUKMCP)CODCTCP2GPIKPFTCCP2WKUK/GPFKUMWUKMCP6GOC0CFC5WCUCPC+TCOCFCP2KNKJCP-CVC2WKUK/GP[KORWNMCP2GUCP2GUCPFCNCO2WKUK/GPWNKU2GTUCOCCPFCP2GTDGFCCP-GJKFWRCP5KUYCFGPICP-GJKFWRCPFCNCO2WKUK6WICU4WOCJ$/GODCEC6CDGNCVCW&KCITCO/GPICOCVK6CDGNFCP&KCITCO/GPFKUMWUKMCP$CIKCP$CIKCP6CDGNFCP&KCITCO/GPLCYCD2GTVCP[CCP$GTFCUCTMCP6CDGN/GP[WUWP2GTVCP[CCP$GTFCUCTMCP6CDGN/GPIWDCJ6CDGNFCNCO$GPVWM0CTCUK/GP[WPVKPI0CTCUK6GOCP%/GPWNKU2WKUK$GTFCUCTMCP2GTKUVKYC[CPI&KCNCOK/GODCEC%QPVQJ2WKUK/GPIKFGPVKHKMCUK2GTKUVKYC[CPI2GTPCJ&KCNCOK/GOKNKJ5CVW2GTKUVKYC/GPWNKU.CTKM.CTKM2WKUK5GFGTJCPC/GPWNKU2WKUKFGPICP&KMUKFCP4KOC/GPCTKM6WICU4WOCJ$GTNCVKJ/GPCTCUKMCP&KCITCO6WICU4WOCJ
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL197ȱ&KWPKVMCOWUWFCJDGNCLCTOGODCECKPFCJRWKUKFCPOGPWNKUMTGCVKHRWKUK&KWPKVMCOWDGNCLCTOGPCPIICRKRWKUK-KPKMCOWFKDCYCFCNCOMGIKCVCPTGHNGMUKKUKRWKUK+PICVMGODCNKRWKUKRWKUK[CPIRGTPCJMCOWFGPICT#RCMCJMCOWOGOCJCOKOCMPC RWKUK KVW! 2GTPCJMCJ MCOW OGODC[CPIMCP MGCFCCP FCNCO RWKUK FCNCOMGJKFWRCPP[CVC!-GIKCVCPMCNKKPKCFCNCJOGPFGPICTMCPRWKUK5GVGNCJOGPFGPICTMCPRWKUKMCOWFKOKPVC OGPIJWDWPIMCP KUK RWKUK FGPICP MGJKFWRCP P[CVC 7PVWM DKUC OGPIJWDWPIMCPMGJKFWRCPFCNCORWKUKFGPICPMGJKFWRCPP[CVCMCOWRGTNWOGOCJCOKKUKRWKUK$CICKOCPCECTCOGOCJCOKRWKUK!2WKUKFKDCPIWPFCTKRKNKJCPMCVCIC[CDCJCUCFCPRGPIKOCLKCPVGTVGPVW5GNCKPKVWRWKUKLWICFKDCPIWPQNGJVGOCRGTCUCCPRGP[CKTPCFCFCPUWCUCPCFCPCOCPCVRWKUK+MWVKMGIKCVCPKPKFGPICPDCKM[C6GOCPOWCMCPOGODCECMCPRWKUKDGTKMWV&GPICTMCPFGPICPUCMUCOC-TKUKU'MQPQOK&WPKC2GJCMCRWVWUMGTLCVGNCJOGPGTMCOFKOCPCOCPCYCNCWDCTWOGPCJCPVKICDWNCPOCNCOVCFKMCOKOCMCPOCNCOUWFCJOWNCKRCMCKNKNKPDWNCPKPKVCIKJCPVCTKHNKUVTKMUWFCJUGVGPICJOGPEGMKMJCTICJCTICOCJCNDWMCPMGRCNCPIUGFCPIRGMGTLCCPUWFCJDGTDWNCPJKNCPI-TKUKUGMQPQOKFWPKCUWFCJOGTCUWMMGMCOCTUC[CMKPKOGPWNKURWKUKFCPRTQUCFKVGTCPIKNKNKPRGPIICPVKRGNKVCVCJWPUCOCFGPICPFKMCORWPIMWKPKMCJ[CPIMCVCP[C'TQRC[CPIOCLW!-WVCTKMPCHCUMWFCNCOFCNCONCNWMWNGRCUMCPRGNCPRGNCPDGVCRCKPIKPP[CCMWRWNCPIYCNCWFK*QNNCPFDCTWUCLCUCVWRGMCPTKPFWMWCMCPMCPFCPIFCPUCTCPI2CTKU2CTKUMWFCP2CTKUDGVCRCRWPFCPDCICKOCPCRWPTWOCJMWCFCNCJKUVCPCMWMGEKNOWPIKNFCPUGFKMKVLQTQMVCRKMWTCUCMCPDGTUGTKFCPOCPKUNCNWMCRCPCMWPCKMOW6JCN[U! 6XPEHU KWWS ZZZKDPOLQHHGX #/GTGHNGMUKMCP+UK2WKUK/GPFGPICTMCP2GODCECCP2WKUK
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL198,CYCDNCJRGTVCP[CCPRGTVCP[CCPDGTKMWV -KUCJCRC[CPIFKCNCOKRGP[CKT! /GPICRCRGP[CKTOCMCPOCNCOFGPICPFKVGTCPIKNKNKP! &KOCPCFKCVKPIICNUCCVOGPICNCOKMTKUKUGMQPQOK! &CTKOCPCCUCNRGP[CKT! /GPICRCFKCTKPFWMCORWPIJCNCOCP! $CICKOCPCMGCFCCPTWOCJRGP[CKTFKMCORWPIJCNCOCPP[C! #RCMCJRGP[CKTUGPCPIVKPIICNFK'TQRC!&CNCORWKUKVGTFCRCVRGPIKPFGTCCP#RCKVWRGPIKPFGTCCP!5CCVOGPFGPICTMCNKOCVRWKUKVGTVGPVWMCFCPIMCFCPIMKVCOGTCUCUGRGTVKOGNKJCVUGUWCVWOGPEKWOUGUWCVWCVCW RWP OGTCUCMCP UGUWCVW *CN KPKNCJ [CPI FKOCMUWF RGPIKPFTCCP 2GPIKPFTCCPFCNCORWKUKCFCRGPIKPFTCCPXKUWCNCVCWRGPINKJCVCP2GPIKPFTCCPKPKOWPEWNMGVKMCMKVCOGODCECCVCWOGPFGPICTUGDWCJMCNKOCVRWKUKFCPUGCMCPCMCP MKVC OGNKJCVUGUWCVW-GFWCRGPIKPFTCCPCWFKQCVCWRGPFGPICTCP2GPIKPFTCCPKPKOWPEWNMGVKMCMKVCOGODCECCVCWOGPFGPICTUGDWCJMCNKOCVRWKUKFCPUGCMCPCMCPMKVCOGPFGPICTUGUWCVWDWP[K-GVKICCFCNCJRGPIKPFTCCPRGPEKWOCP-GGORCVCFCNCJRGPIKPFTCCPRGTCUCCP-GNKOCCFCNCJRGPIKPFTCCPRGTCDCCP$GTICDWPINCJFGPICPVGOCPOW&KUMWUKMCPRGPIKPFTCCPMCNKOCVMCNKOCVRWKUKDGTKMWVC OCNCOVCFKMCOKOCMCPOCNCOUWFCJOWNCKRCMCKNKNKPD DWNCPKPKVCIKJCPVCTKHNKUVTKMUWFCJUGVGPICJOGPEGMKME MKPKOGPWNKURWKUKFCPRTQUCFKVGTCPIKNKNKPRGPIICPVKRGNKVCF -WVCTKMPCHCUMWFCNCOFCNCONCNWMWNGRCUMCPRGNCPRGNCPG DGVCRCKPIKPP[CCMWRWNCPIH TKPFWMWCMCPMCPFCPIFCPUCTCPII MGEKNOWPIKNFCPUGFKMKVLQTQMJ VCRKMWTCUCMCPDGTUGTKFCPOCPKU2TGUGPVCUKMCPJCUKNFKUMWUKMCNKCP/KPVCNCJMGNQORQMNCKPWPVWMOGPCPIICRK5GVKCRRWKUK[CPIFKVWNKURGP[CKTVGPVWOGOKNKMKVGOC6GOCCFCNCJNCPFCUCPRQMQMRGP[CKT OGPWNKU RWKUK &CNCO RWKUK RGP[CKT OGORWP[CK UKMCR VGTVGPVW VGTJCFCRRGODCEC 5KMCR KPK DKUC DGTWRC OGPIIWTWK OGPCUKJCVK OGP[KPFKT CVCW UGMGFCTDGTEGTKVC MGRCFC RGODCEC 5KMCR RGP[CKT [CPI FGOKMKCP FKUGDWVPCFC 5GVGNCJOGODCECRWKUKDKCUCP[CRGODCECCMCPOGTCUCMCPUGUWCVWJCN#RC[CPIFKTCUCMCP/GPFKUMWUKMCP)CODCTCP2GPIKPFTCCP2WKUK/GPFKUMWUKMCP6GOC0CFC5WCUCPC+TCOCFCP2KNKJCP-CVC2WKUK
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL199RGODCECKPKFKUGDWVUWCUCPCRWKUK+TCOCCFCNCJCNWPCP[CPIVGTLCFKMCTGPCRGTWNCPICPFCP RGTICPVKCP MGUCVWCP DWP[K FCNCO CTWU RCPLCPI RGPFGM DWP[KMGTCU NGODWVVGMCPCP FCP VKPIIK TGPFCJ PCFC &CNCO OGPWNKU RWKUK RGP[CKT VKFCM UGODCTCPIOGPICODKNMCVC/GTGMCOGOKNKJMCVCFGPICPRGTVKODCPICPOCMPCMQORQUKUKDWP[KTKOCUGTVCKTCOC5GVGNCJOGPFGPICTMCPRWKUK-TKUKU'MQPQOK&WPKCVGPVWMCOWOGTCUCMCPJCNJCNFKCVCU&KUMWUKNCJFGPICPVGOCPOWVGPVWMCPJCNJCNDGTKMWVC #RCVGOCRWKUKFKCVCU!D $CICKOCPCUKMCRRGP[CKTVGTJCFCRRGODCEC
PCFCRWKUK !E $CICKOCPCRGTCUCCPOWUGVGNCJOGPFGPICTMCPRWKUKFKCVCU
UWCUCPCRWKUK !F $CICKOCPCKTCOCRWKUKFKCVCU!G #RCMCJRKNKJCPMCVCRWKUKFKCVCUOGPICPFWPIOCMPC[CPIOGPFCNCO!6WNKUNCJDGDGTCRCMCVCFCNCORWKUK-TKUKU'MQPQOK&WPKC[CPIDGTOCMPCFCNCOVGTUGDWVH 2TGUGPVCUKMCP JCUKN FKUMWUK MCNKCP FGPICP MGNQORQM NCKP /KPVCNCJ OGTGMCOGPCPIICRKJCUKNMGTLCMCNKCP5CCVOGPWNKUDCKVRWKUKRGP[CKTVGPVWKPIKPOGP[CORCKMCPUGUWCVWJCNMGRCFCRGODCECCVCWRGPFGPICT*CNKPKFKUGDWVCOCPCVCVCWRGUCP2GUCPCVCWCOCPCVKPKOWPEWNNGYCVVGOCPCFCFCPUWCUCPCRKNKJCPMCVCFCPKTCOC-COWVGNCJOGPFKUMWUKMCPVGOCPCFCUWCUCPCRKNKJCPMCVCFCPKTCOCRWKUK6GPVWMCOWVKFCMCMCPMGUWNKVCPWPVWMOGPGPVWMCPCOCPCV&KUMWUKMCPMGODCNKFGPICPVGOCPOWCRCRGUCPCVCWCOCPCV[CPIFKUCORCKMCPRGP[CKTRWKUK-TKUKU'MQPQOK&WPKCMGRCFCRGODCEC5GDWCJRWKUKFKVWNKUDGTFCUCTMCPMGCFCCPRGP[CKT-GCFCCPRGP[CKTFKRGPICTWJKQNGJNKPIMWPICPCVCWMGJKFWRCP,CFKKUKUGDWCJRWKUKVGTMCFCPIUGRGTVKMGJKFWRCPP[CVC 5GRGTVK FKMCVCMCP FK CVCU DCJYC RGP[CKT OGOKNKMK UKMCRVGTVGPVW MGRCFCRGODCEC5KMCRKPKVGTMCFCPIDGTWRCPCUKJCVMTKVKMCPFCPNCKPNCKP2GTPCJMCJMCOWOGPICNCOKUGUWCVWJCNUGRGTVK[CPIFKCNCOKRGP[CKT!2GTPCJMCJMCOWOGPICNCOKMGUWNKVCPMGWCPICPUGJKPIICDCP[CMJCNFKMQTDCPMCP!,KMCDWMCPMCOWOWPIMKPQTCPIVWCOWCVCWUCNCJUCVWFCTKCPIIQVCMGNWCTICOW!&KUMWUKMCPFGPICPVGOCPOWJCNJCNDGTKMWVC 6GPVWMCPRGTDGFCCPKUKRWKUK-TKUKU'MQPQOK&WPKCFGPICPMGJKFWRCPOWD 6GPVWMCPRGTUCOCCPKUKRWKUK-TKUKU'MQPQOK&WPKCFGPICPMGJKFWRCPOWE 2TGUGPVCUKMCPJCUKNMGTLCMCNKCPFKJCFCRCPMGNQORQMNCKP/KPVCNCJVCPIICRCPOGTGMC/GP[KORWNMCP2GUCP2GUCPFCNCO2WKUK/GPWNKU4GHNGMUK2WKUK
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL200$CICKOCPCMGIKCVCPOWOGTGHNGMUKMCPKUKRWKUK!/GP[GPCPIMCPDWMCP!5GNCOCVMCOWUGOCMKPRCPFCKOGOCMPCKRWKUK2GTPCJMCJMCOWOGODCECUGDWCJVGMU[CPIFKFCNCOP[CVGTFCRCVVCDGN CVCWFKCITCO!6CJWMCJMCOWECTCOGODCECVCDGNCVCWFKCITCOKVW!6GPVWMCNKCPUWFCJVCJW/GUMKRWPDGIKVWVKFCMCFCUCNCJP[CLKMCMKVCDGNCLCTOGODCECVCDGNCVCWFKCITCO-GIKCVCPMCNKKPKCFCNCJOGODCECVCDGNCVCWFKCITCO#FCJCNJCN [CPI JCTWUFKRGTJCVKMCPUCCVOGODCECVCDGNCVCWFKCITCO*CNJCNKVWCFCNCJUGDCICKDGTKMWVC $CECFCPRCJCOKNCJLWFWNRCFCVCDGNCVCWFKCITCOD $CECFCPRCJCOKMGVGTCPICPCVCWKPHQTOCUKDGTWRCVWNKUCPCVCWCPIMCRCFCUKUKMCPCPCVCWMKTKDCIKCPCVCUCVCWDCYCJ7PVWM OGORGNCLCTK NGDKJ OGPFCNCO VGPVCPI ECTC OGODCEC VCDGNFKCITCO KMWVKMGIKCVCPDGTKMWV2GTJCVKMCPVCDGNFCPFKCITCODGTKMWVC6CDGN6WNKUNCJUGDWCJRWKUKDGTFCUCTMCPRGTKUVKYC[CPIMCOWCNCOK6WMCTMCPFGPICPVGOCPOWGUQMJCTKFKUGMQNCJ/KPVCNCJVGOCPOWWPVWMOGTGHNGMUKMCPKUKRWKUK[CPIMCOWDWCVFGPICPMGJKFWRCPP[C5WODGT)CODCT -QORCU(GDTWCTK6WICU4WOCJ$/GODCEC6CDGNCVCW&KCITCO/GPICOCVK6CDGNFCP&KCITCO
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL201D&KCITCO$CVCPIE&KCITCO.KPIMCTCP5WODGT YYYUWODCYCMCDIQKF5WODGT)CODCT -QORCU4CDW/CTGV
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL2026GNCJMCOWMGVCJWKDCJYCUCCVOGODCECVCDGNCVCWFKCITCOCFCJCNJCN[CPIJCTWUFKRGTJCVKMCP7PVWMKVWDGMGTLCNCJFGPICPVGOCPUGDCPIMWOW&KUMWUKMCPJCNJCNDGTKMWVC #RCLWFWNVCDGNFKCVCU!D #RC[CPIFKOCMUWFMQNQOFCNCOVCDGN!E #RC[CPIVGTOCUWMDCTKUFCNCOVCDGN!F -GVGTCPICPCRCUCLC[CPIVGTECPVWOFCNCOMQNQOFCPDCTKURGTVCOCVCDGNFKCVCU!G #RCLWFWNFKCITCOFKCVCU!H 6GTOCUWMLGPKUFKCITCOCRC!I -GVGTCPICPCRCUCLC[CPIVGTFCRCVFCNCOFKCITCOFKCVCU!,CYCDNCJRGTVCP[CCPRGTVCP[CCPDGTKMWVDGTFCUCTMCPVCDGNFKCVCUC $GTCRCLWONCJVCDWPIICUWMWTCPMI[CPIFKUCNWTMCPFKYKNC[CJ-QVC;QI[CMCTVCRGTDWNCP!D 9KNC[CJOCPC[CPIVKFCMOGPFCRCVMCPLCVCJVCDWPIICUMKNQITCO!E $GTCRCLWONCJVCDWPIICUWMWTCPMI[CPIFKUCNWTMCPFK5NGOCP!F #RCMCJDGPCTYKNC[CJ-QVC;QI[CMCTVCOGORGTQNGJVCDWPIICUWMWTCPMKNQITCONGDKJDCP[CMFCTKRCFC5NGOCP!,GNCUMCPRGPFCRCVOWDGTFCUCTMCPHCMVCFCNCOVCDGNG $GPCTMCJVCDWPIICUWMWTCPMKNQITCORCNKPIUGFKMKVFKUCNWTMCPFKYKNC[CJ&+;!$GTCRCLWONCJVCDWPIICUWMWTCPVGTUGDWV[CPIFKUCNWTMCPFK&+;!-COWUWFCJOGPLCYCDDGDGTCRCRGTVCP[CCPDGTFCUCTMCPVCDGN#ICTNGDKJOGOCJCOKKUKVCDGNMGTLCMCPNCJJCNJCNDGTKMWVC 6WNKUNCJRGTVCP[CCPRGTVCP[CCPNCKPUGUWCKFGPICPKUKVCDGNFKCVCUD 6WMCTMCPFGPICPRGMGTLCCPVGOCPOW5CNKPINCJOGPLCYCDRGTVCP[CCPRGTVCP[CCP[CPIUWFCJMCNKCPDWCVE ,KMCUWFCJFKLCYCDMGODCNKMCPMGRCFCVGOCPOW5KNCMCPFKMQTGMUKLCYCDCPVGOCPOWF .CMWMCPNCJGXCNWCUKVGTJCFCRRGMGTLCCPVGOCPOW+PHQTOCUKCRC[CPIMCOWRGTQNGJUGVGNCJOGPLCYCDFCPOGPWNKURGTVCP[CCPDGTFCUCTMCPVCDGN!+PHQTOCUK[CPIMCOWRGTQNGJDKUCFKPCTCUKMCP$CICKOCPCECTCP[C!2GTJCVKMCPEQPVQJDGTKMWV/GPFKUMWUKMCP$CIKCPDCIKCP6CDGNFCP&KCITCO/GPLCYCD2GTVCP[CCP$GTFCUCTMCP6CDGN/GP[WUWP2GTVCP[CCP$GTFCUCTMCP6CDGN/GPIWDCJ6CDGNFCNCO$GPVWM0CTCUK
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL2032GP[CNWTCP'NRKLKFK&+;2GP[CNWTCPVCDWPIICUGNRKLKFK&+;FKUGDCTFCNCOGORCVYKNC[CJ9KNC[CJVGTUGDWVCFCNCJ -QVC ;QI[CMCTVC 5NGOCP $CPVWN FCP -WNQP 2TQIQ &CVC CNQMCUK VCDWPI ICUVGTUGDWVFKRGTQNGJFCTKRGTVCOKPC72/5+8%CDCPI;QI[CMCTVC,WONCJVCDWPIICUWMWTCPMKNQITCO[CPIFKCNQMCUKMCPFK-QVC;QI[CMCTVCCFCNCJDWCJ5GFCPIMCP5NGOCPOGPFCRCVLCVCJNGDKJDCP[CM[CKVW2TQXKPUK$CPVWNFCP-WNQP2TQIQUCOCUGMCNKVKFCMOGPFCRCVMCPLCVCJVCDWPIICUWMWTCPMKNQITCO#NQMCUK VCDWPI ICU WMWTCP MKNQITCO FK -QVC ;QI[CMCTVCOGPFCRCV LCVCJ RCNKPIVKPIIK,WONCJVCDWPIICUWMWTCPVGTUGDWVFKCNQMCUKMCPUGDCP[CMDWCJ5GFCPIMCPYKNC[CJ-WNQP2TQIQOGPFCRCVLCVCJRCNKPIUGFKMKV,WONCJVGTUGDWVCFCNCJDWCJ#NQMCUK VCDWPI ICU FK YKNC[CJ 5NGOCP UGDCP[CM DWCJ &CPFKYKNC[CJ$CPVWNUGDCP[CMDWCJNCPLWVMCPQNGJOWŗ/GPCTCUKMCPKUKVCDGNOWFCJDWMCP!0CJVWMCTMCPNCJJCUKNMGTLCOWFGPICPVGOCPUGDCPIMWOW5CNKPINCJOGP[WPVKPIPCTCUK[CPIMCNKCPVWNKU5GDWCJRGMGTLCCPVKFCMCMCPUGORWTPCLKMCVKFCMOGPFCRCVVCPIICRCPFCTKQTCPINCKP.CMWMCPMGIKCVCPOGP[WPVKPIFGPICPDCKM&KCITCOVKFCMDGTDGFCFGPICPVCDGN%CTCOGODCECP[CRWPVKFCMLCWJDGTDGFC2GTDGFCCPMGFWCP[CJCP[CVGTNGVCMRCFCDGPVWMICODCTC #OCVKNCJMGODCNKFKCITCODCVCPIFCPFKCITCONKPIMCTCPFKJCNCOCPD 2KNKJNCJUCNCJUCVWFKCITCOWPVWMFKPCTCUKMCPE $WCVNCJDGDGTCRCRGTVCP[CCP[CPIDGTJWDWPICPFGPICPKUKFKCITCOF 6WMCTMCPNCJRGTVCP[CCPRGTVCP[CCP[CPIMCOWVWNKUMGRCFCVGOCPCICTFKLCYCDG 0CTCUKMCPNCJFKCITCORKNKJCPOW.CMWMCPUGRGTVKOGPCTCUKMCPVCDGNH 6WMCTMCPJCUKNPCTCUKOWMGRCFCVGOCPCICTFKUWPVKPII 2GTDCKMKNCJPCTCUKOWUGUWCKFGPICPVCPIICRCPVGOCPOW6GOWMCPVCDGNCVCWFKCITCOFKMQTCP2QVQPINCJFCPVGORGNMCPFKDWMWVWICUOW0CTCUKMCPVCDGNCVCWFKCITCO[CPIMCOWRGTQNGJKVW/KPVCNCJMCMCMOWWPVWMOGPIQTGMUKRGMGTLCCPOW/GP[WPVKPI0CTCUK6GOCP$GTNCVKJ/GPCTCUKMCP&KCITCO6WICU4WOCJ
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL2042CFC 7PKV MCOW UWFCJ DGNCLCT ECTC OGPWNKU RWKUK [CPI DGTMCKVCP FGPICPMGKPFCJCP CNCO &K 7PKV KPK MCOW MGODCNK FKCLCM WPVWM DGNCLCTOGPWNKURWKUKDGTFCUCTMCP RGTKUVKYC [CPI RGTPCJ MCOW CNCOK %CTC OGPWNKU RWKUK UCOC FGPICPMGIKCVCPFK7PKV5KNCMCPMCOWDWMCMGODCNK$CECNCJEQPVQJRWKUK[CPIDGTJWDWPICPFGPICPMTKUKUGMQPQOKDGTKMWV$1$..DU\D +HUL/DWLHIDQDNDQDNGLSLQJJLUMDODQEHUPDLQWHEDNWHEDNDQDSDEHVRNPDVLKELVDPDNDQ"GLMDODQDQGHEXEHUNHMDUDQPLPSLULQGXWHUEDNDULGHDUDKVLQ\DOGDULSHUODZDQDQGLODSLVLGXULGHQGDPVHMDUDKWDNWLNGLDP\DQJEHUODZDQVLDSDWXDQSXQ\DNXDVD"V\DLUWHUOXNDWUDJHGLNLWDEHUOXPSXUUDN\DWNHPLVNLQDQNHNXDVDDQWDNSXQ\DSHUDVDDQDQDNPXGDKDUDSDQEDQJVDEHUMXDQJDWDVQDPDNHWLGDNDGLODQGLMDJDSDQDVQ\DDSLSXLVLPHQHEDULGHDQWLSHQLQGDVDQPHQXDLSDQHQSHUWDQ\DDQVLDSDVDQJJXSPHQDKDQODSDU"NHPHODUDWDQEXNDQLEDGDKUDSDWNDQEDULVDQGDULEDZDKVROLGDULWDVUDN\DWGHPLSHUMXDQJDQ$PVWHUGDPDSULO 6XPEHU KWWS ZZZSXLVLLQGRQHVLDRUJ 2WKUK [CPI DGTLWFWN#PCM FK CVCU OGPEGTKVCMCP MGCFCCP GMQPQOK TCM[CV +PFQPGUKCMJWUWUP[CTCM[CVMGEKN&CNCORWKUK[CPIDGTLWFWN#PCMFKICODCTMCPDCP[CMTCM[CVOKUMKP [CPI VKFCM DKUC OCMCP /GNKJCV JCN KVW RGP[CKT OGPICLCM UGNWTWJ RGOWFC%/GPWNKU2WKUK$GTFCUCTMCP2GTKUVKYC[CPI&KCNCOK/GODCEC%QPVQJ2WKUK
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL205+PFQPGUKCUGDCICKJCTCRCPDCPIUCWPVWMDGTLWCPIOGNCYCPMGVKFCMCFKNCP[CPIOGNCPFCTCM[CV+PFQPGUKC2GTKUVKYC CRC [CPI RGTPCJ MCOW CNCOK FK VGPICJ MTKUKU GMQPQOK UGMCTCPI KPK!+PFQPGUKCDCJMCPFWPKCMKPKUGFCPIOGPICNCOKMTKUKUGMQPQOK&CORCMMTKUKUGMQPQOKDGIKVWNWCU;CPILGNCUTCM[CVOKUMKPUGOCMKPOGPFGTKVCFGPICPMGCFCCPKPK#RCMCJMCOWKMWVOGTCUCMCPJCN[CPIFGOKMKCP!#RC[CPIMCOWNCMWMCP!#RCMCJ MCOWRCUTCJWPVWMOGPGTKOCPCUKDCVCWCFCWUCJC[CPIMCOWNCMWMCP!,KMC MCOW VKFCM RGTPCJ OGPICNCOK MGUWUCJCPCVCU MTKUKU [CPIVGTLCFKRGTPCJMCJMCOWOGNKJCVQTCPIFKUGMKVCTVGORCVVKPIICNOW[CPIJKFWRMGUWUCJCP!#VCWOWPIMKPUCCV MCOW DGTCFC FKLCNCP RGTPCJMCJ MCOWOGNKJCV CPCMCPCM OGPIGOKUCRC[CPIOWPEWNFKDGPCMOWUCCVKVW!#FCMCJMGRTKJCVKPCP!#FCMCJTCUCKDCFCPKPIKPOGPQNQPIOGTGMC!+FGPVKHKMCUKMCPNCJJCNJCN[CPIRGTPCJMCOWCNCOKFGPICTNKJCVCVCWTCUCMCP[CPIDGTJWDWPICPFGPICPMTKUKUGMQPQOK6WNKUNCJFKDWMWVWICUOWJCNJCNVGTUGDWV$GTKMWVCFCNCJEQPVQJRGTKUVKYC[CPIDGTJWDWPICPFGPICPMTKUKUGMQPQOK -GNWCTICMWMGUWNKVCPGMQPQOK#MWJCTWUOGODCPVWQTCPIVWCMWDGMGTLC#MWDGMGTLCOGPEWEKRKTKPIFKYCTVGI 5GRCVWMWUWFCJWUCPIFCPVKFCMFCRCVFKRCMCKNCIK#MWVKFCMOGOKNKMKWCPIWPVWMOGODGNK#MWOGPCDWPIFCTKWCPIUCMWMW[CPIRCURCUCP $CP[CM KDW OGPIGOKU FK LCNCP OGODCYC CPCM MGEKN #MW UWPIIWJRTKJCVKPOGNKJCVMGCFCCPKPK+DWKVWOCUKJOWFC$CP[CMJCN[CPIOCUKJDKUC FKCNCMWMCPUGNCKPJCP[COGPIGOKU+PKNCJRGTKUVKYC[CPIRGTPCJCMWCNCOKNKJCVFGPICTCVCWTCUCMCP -COWUWFCJOGPIKFGPVKHKMCUKJCNJCN[CPIMCOWCNCOKNKJCVFGPICTCVCWTCUCMCP2KNKJNCJUCNCJUCVWRGTKUVKYCKVW2KNKJ[CPIRCNKPIDGTMGUCPDCIKOW/GPICRCOGOKNKJ[CPIRCNKPIDGTMGUCP!5GUWCVW[CPIOGPIGUCPMCPDKCUCP[CUWNKVFKNWRCMCP#MCPNGDKJOWFCJDCIKOWWPVWMOGPGPVWMCPRKNKJCPMCVC&CTKMGVKICEQPVQJRGTKUVKYCFKCVCURGTKUVKYC[CPIFKRKNKJCFCNCJRGTKUVKYCMGVKIC2GTKUVKYCKDWKDW OGPIGOKU FK LCNCP OGODCYC CPCM MGEKN &CTK DGDGTCRC RGTKUVKYC [CPIMCOWKFGPVKHKMCUKRGTKUVKYCOCPC[CPIMCOWRKNKJ!/GPIKFGPVKHKMCUK2GTKUVKYC[CPI2GTPCJ&KCNCOK/GOKNKJ5CVW2GTKUVKYC
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL2062GTKUVKYCUWFCJMCOWRKNKJ%QDCNCJOGPWNKUNCTKMNCTKMRWKUKUGFGTJCPCDGTFCUCTMCPRGTKUVKYC[CPIMCOWRKNKJ6WNKUNCJUGECTCCRCCFCP[CCICTVKFCMCFCDGDCPFKJCVKOW/GPWNKURWKUKKVWOWFCJ2GTJCVKMCPEQPVQJDGTKMWV$GTFCUCTMCPRGTKUVKYCKDWKDWOGPIGOKUFKLCNCPOGODCYCCPCMMGEKNKPKNCJUCNCJUCVWEQPVQJRWKUKP[C#PCMOW$WMCP#NCV'MQPQOK+DWUKCPIDGIKVWRCPCUVGTKMOCVCJCTKOGP[GPICV/GPICRCMCWCLCMCPCMOWOGOKPVCOKPVCFKLCNCP+DWVKFCMMCJMCWMCUKJCPMGRCFCCPCMOW&KCOCUKJOGTCJVCMRGTNWMCWCLCMUWUCJ+DWQJKDWRGPIGOKU-CWOCUKJDGIKVWOWFCDCP[CMJCNDKUCMCWMGTLCMCP%CTKNCJRGMGTLCCPNCKP[CPINGDKJOWNKC5GFKJJCVKMWOGNKJCVRGOCPFCPICPKVWKDW,CPICPMCWCLCMCPCMOWNCIKKDW0CJUGMCTCPIIKNKTCPOWOGPWNKUNCTKMRWKUKUGFGTJCPCDGTFCUCTMCPRGTKUVKYC[CPIMCOWCNCOKNKJCVCVCWFGPICT$CICKOCPCMGIKCVCPOWOGPWNKURWKUKUGFGTJCPC!/WFCJDWMCP!;COGPWNKURWKUKOGOCPIOWFCJ-GIKCVCPUGNCPLWVP[CCFCNCJOGPWNKUMGODCNKRWKUKUGFGTJCPCFGPICPOGOKNKJFKMUKFCPTKOCOGPCTKM&KMUKCFCNCJRKNKJCPMCVC4KOCCFCNCJRGPIWNCPICPDWP[K FCNCO RWKUK WPVWM OGODGPVWM OWUKMCNKVCU &CNCO OGOKNKJ MCVCMCVC WPVWMOGODCPIWPUGDWCJRWKUKMCNKCPUGDCKMP[COGORGTVKODCPIMCPOCMPCFCPMQORQUKUKDWP[KFCNCOTKOCFCPKTCOC5GDGNWOOGPWNKURGTJCVKMCPEQPVQJDGTKMWV#PCMOW$WMCP#NCV'MQPQOK5WT[CDGIKVWVGTKM+DW#PCMOWOGPICRCVWTWV!6KFCMMCJKDCJCVKOW&KCOCUKJOGTCJ$GNWORCPVCUUWUCJ1J+DWRGOKPVCOKPVC-CWDGIKVWOWFC#FCRGMGTLCCPNCKPNGDKJOWNKC+DCRCPFCPIMWWPVWMRWVTCOW%WMWRJCTKKPKUCLCFKCVWTWV0CJUKNCMCPOGORGTDCKMKRWKUKUGFGTJCPCOW2KNKJNCJFKMUKFCPTKOC[CPIOGPCTKM/GPWNKU.CTKMNCTKM2WKUK5GFGTJCPC/GPWNKU2WKUKFGPICP&KMUKFCP4KOC/GPCTKM
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL2074'(.'-5+-GOCORWCP/CORW $GNWO/CORW%CVCVCP/GTGHNGMUKMCPKUKRWKUK[CPIFKDCECMCP/GPGOWMCPKPHQTOCUKUGECTCEGRCVFCTKVCDGNFKCITCO[CPIFKDCEC/GPWNKUMTGCVKHRWKUKDGTMGPCCPFGPICPRGTKUVKYC[CPIRGTPCJFKCNCOK6GPVWMCPUCVWRGTKUVKYC[CPIRGTPCJMCOWCNCOK6WNKUNCJUGDWCJRWKUKFGPICPRKNKJCPMCVCFCPTKOCOGPCTKMDGTFCUCTMCPRGTKUVKYCVGTUGDWV4#0)-7/#0/CECOOCECORGPIKPFTCCPCFCNCJUGDCICKDGTKMWVC2GPIKPFTCCPXKUWCNCVCWRGPINKJCVCPD2GPIKPFTCCPCWFKQCVCWRGPFGPICTCPE2GPIKPFTCCPRGPEKWOCPF2GPIKPFTCCPRGTCUCCPG2GPIKPFTCCPRGTCDCCP6GOCCFCNCJNCPFCUCPRQMQMRGP[CKTOGPWNKURWKUK0CFCCFCNCJUKMCRRGP[CKTVGTJCFCRRGODCECNGYCVRWKUK5WCUCPCCFCNCJCRC[CPIFKTCUCMCPRGODCECUCCVOGODCECRWKUK+TCOCCFCNCJCNWPCP[CPIVGTLCFKMCTGPCRGTWNCPICPFCPRGTICPVKCPMGUCVWCPDWP[K FCNCO CTWU RCPLCPI RGPFGM DWP[K MGTCU NGODWV VGMCPCP FCP VKPIIKTGPFCJPCFC*CNJCN[CPIJCTWUFKRGTJCVKMCPUCCVOGODCECVCDGNCVCWFKCITCOC$CECFCPRCJCOKNCJLWFWNRCFCVCDGNCVCWFKCITCOD$CECFCPRCJCOKMGVGTCPICPCVCWKPHQTOCUKDGTWRCVWNKUCPCVCWCPIMCRCFCUKUKMCPCPCVCWMKTKDCIKCPCVCUCVCWDCYCJ6WICU4WOCJ
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8QLW (NRQRPL208
2097,+-1/2'6'05+5'/'56'4&7#+2KNKJNCJLCYCDCPCDECVCWF[CPIRCNKPIVGRCVWPVWMUQCNUQCNDGTKMWV2GTJCVKMCPFGPICPUCMUCOCRGVKMCPYCYCPECTCDGTKMWVWPVWMOGPLCYCDPQOQT6 ,CFKDCICKOCPCRGTOCUCNCJCPWOWO[CPIMKPKVGPICJFKCNCOKUGMQNCJMGFKTICPVCTCCPFK+PFQPGUKCMJWUWUP[CFK562+!, 5GLCMNKOCVCJWPNCNWJCTWUFKCMWKRGTOKPVCCPCVCUNWNWUCPMCOK
562+ VGTWUOGPWTWP[CPIOGUVKP[CLWICFKCNCOKUGMQNCJRGPGTDCPICPNCKP-NKOCMUP[CVGTLCFKVCVMCNC5GORCVK#KTDWDCTRCFCFKOCPCDCP[CMRKNQVDGTMWCNKHKMCUKVKPIIKVKDCVKDCLQDNGUUFCP OGPLCFK UCNCJ UCVW UWODGT FC[C OCPWUKC [CPI OGPIJCNCPIK RCTC NWNWUCP FCTKDGTDCICKUGMQNCJMGFKTICPVCTCCP-GODCNKP[CRGOWFC+PFQPGUKC[CPIDGNCLCTVGTDCPIFKNWCTPGIGTKLWICKMWVOGPCODCJTWYGVRGTOCUCNCJCP-GDWVWJCPRGPGTDCPIVKFCMNCIKLCVWJJKPIICVKVKMPQNVGVCRKDCJMCPOKPWU*CNKPKVGPVWUCLCOGP[GDCDMCPNWNWUCP%WTWI[CPIOCUKJOGPICPVQPIKLCOVGTDCPIOKPKOFGPICPTCVKPIVGTDCVCUOGPLCFKUWNKVOGORGTQNGJRGMGTLCCPUGUWCKRTQHGUKP[C 5KORWNCPRGPFCRCVPCTCUWODGTFCNCOYCYCPECTCFKCVCUCFCNCJŗC $WDCTP[C5GORCVK#KTVCJWPFCPMGFCVCPICPNWNWUCPNWCTPGIGTKOGPIJCODCVRCTCNWNWUCPFCNCOPGIGTKD /CUCNCJ WOWO [CPI VGPICJ FKJCFCRK UGMQNCJ MGFKTICPVCTCCP CFCNCJ DWDCTP[COCUMCRCKRGPGTDCPICPFCPMGFCVCPICPNWNWUCPNWCTPGIGTKE .WNWUCP %WTWI OCUKJ OGPICPVQPIK LCO VGTDCPI OKPKO UWNKV OGORGTQNGJ RGMGTLCCPUGUWCKRTQHGUKP[CF 2GTOKPVCCP NWNWUCP 562+ VGTWU OGPWTWP [CPI FKUGDCDMCP QNGJ DWDCTP[C OCUMCRCKRGPGTDCPICPFCPMGFCVCPICPRCTCNWNWUCPNWCTPGIGTK2GTJCVKMCPRGVKMCPYCYCPECTCDGTKMWVWPVWMUQCNPQOQT6 .CNWCRC[CPICMCPFKNCMWMCP562+OGP[KMCRKRGTOCUCNCJCPVKFCMVGTUCNWTMCPP[CRCTCNWNWUCP!, 0CORCMP[C RGNCMUCPCCPP[C OGOCPI DGNWO VGTVCVC DCKM #MCP VGVCRK MCOK CMCPDGTWUCJC LGORWV DQNC [CMPK FGPICP OGPFCVCPIK MCPVQTMCPVQT FKPCU &GRJWD FKFCGTCJ 5C[C VGNCJ OGPWICUMCP DGDGTCRC UVCH WPVWM OGPIKPXGPVCTKUCUK MGDWVWJCP5&/RGTJWDWPICP*CP[COCUCNCJP[CFKPCURGTJWDWPICPKVW MCPDGNWO NCOCFKTGUOKMCPP[C
,CPWCTK *CNRGPVKPI[CPIVGTFCRCVFCNCORGVKMCPYCYCPECTCFKCVCUCFCNCJŗC ŎLGORWVDQNCŏCFCNCJECTCVGTDCKMWPVWMOGP[CNWTMCPNWNWUCP562+D /GPWICUMCPDGDGTCRCUVCHWPVWMOGPIKPXGPVCTKUMGDWVWJCP5&/RGTJWDWPICPE /CUCNCJFKPCURGTJWDWPICP[CPIOCUKJDCTWF 562+UGIGTCDGTUKMCRFGOKRCTCNWNWUCPP[C2GTJCVKMCPVGMUDGTKMWV&WFG*GTNKPQ-CTKGT&WFG*GTNKPQFKFWPKCUKPGVTQPFCPHKNONC[CTNGDCTOGOCPIVKFCMUGNCNWDGTLCNCPOWNWU0COWPWPVWMUCCVKPKPCOCP[COCORWOGPLCFKKMQPFKFWPKCUKPGVTQP+PFQPGUKC,WFWN UKPGVTQP [CPI FKOCKPMCPP[C NWOC[CP DCP[CM +C OGPICMW MGVGPCTCPP[C KPK KCRGTQNGJUGVGNCJKMWVOGPFWMWPIHKNO&K5KPK#FC5GVCPXGTUKUKPGVTQPOCWRWPNC[CTNGDCTDGTUCOC4KTKP&YK#TKCP[
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8ML.RPSHWHQVL6HPHVWHU2102TKC [CPI OGOKNKMK MGIGOCTCP OGODCEC KPK FCNCO RGTLCNCPCP MCTKGTP[C VGNCJOGODKPVCPIKUKPGVTQP&K5KPK#FC5GVCP
&#&5 %KPEKP-KUCJ #FKPFC ,CPLK5WTIC/W2KPVW*KFC[CJ$WPIC&K6GRK,CNCP-JC[CNCP6KPIMCV6KPIIK&WC*CVK#PCM$WMCP#PCMMW/CJC%KPVC-CMCM+RCTMW6CJWP#KU[CJ+PVCPFCP[CPIMKPKVGPICJFKVC[CPIMCP%CJC[C&CTK UGMKCP DCP[CM UKPGVTQP &WFG KC DGTUKPCT MGVKMC FKRCUCPIMCP FGPICP 0C[UKNNC/KTFCFDGTOCKPFKUKPGVTQP+PVCP-CTGPCRGPCORKNCPP[C[CPIIGOKNCPIFCNCODGDGTCRCUKPGVTQP&WFG*GTNKPQUWMUGUOGP[CDGVIGNCT#MVQT(CXQTKV2CPCUQPKE#YCTF-CNCWFKVCP[CCRCOKORKP[CUWCVWUCCVKCKPIKPOGOKNKMKUVCUKWPVGNGXKUK,CPICPJGTCPMCNCWJQPQTP[CUGNCOCKPKTCLKPKCVCDWPIMCPŗŗŗŗŗŗŗŗŗŗŗ -GWPIIWNCPVQMQJCFCNCJŗC 4CLKPOGPCDWPIJQPQTOCKPHKNOD &CRCVDGTRCUCPICPFGPICP0C[UKNNC/KTFCFFCNCOUKPGVTQP+PVCPE )GOCTOGODCECFCPOGODKPVCPIKDCP[CMUKPGVTQPF 5WMUGUFCNCOHKNOFCPOGPFCRCVIGNCT#MVQT(CXQTKV2CPCUQPKE#YCTF *CNJCN[CPIRCVWVFKEQPVQJFCTKVQMQJ&WFGCFCNCJŗC 4CLKPOGPCDWPIFCPIGOCTOGODCECD /GODKPVCPIKDCP[CMUKPGVTQPUGJKPIICOGOKNKMKWCPIDCP[CME /GPLCFKQTCPI[CPIVGPCTFCNCORGTHKNOCPF 5WMUGUFCNCOHKNOFCPOGPFCRCVIGNCT#MVQT(CXQTKV2CPCUQPKE#YCTF2GTJCVKMCPFKCNQIDGTVGNGRQPDGTKMWV-TKPIŗMTKPIŗ-CPYC ő5GNCOCVUKCPIUC[C-CPYC$KUCDKECTCFGPICP#IPGU!Œ
#IPGU ő5KCPI-CPYC5C[CUGPFKTK#FCCRCUKCPIUKCPIDGIKPKOGPGNRQPCMW#FC[CPIDKUCCMWDCPVW-CPYC!Œ
-CPYC ő#MWOCWOGOKPLCODWMW#[CV#[CV%KPVC#RCMCOWUWFCJUGNGUCKOGODCEC!Œ
#IPGU ő5WFCJ-CPYC5KNCMCPFKCODKNFKTWOCJMWŒ
-CPYC ő$CKMVGTKOCMCUKJ0GU5GNCOCVUKCPIŒ
#IPGU ő5COCUCOC9C5KCPIŒ
-CNKOCV[CPIVKFCMGHGMVKHFKVCPFCKPQOQTŗCDEF2GTJCVKMCPRGVKMCPDKQITCHKVQMQJDGTKMWV6JQOCU #NXC 'FKUQP UGQTCPI RGPGOW VGTDGUCT FK FWPKC +C OGPGOWMCP RGPGOWCPFKCPVCTCP[CNCORW NKUVTKMUKUVKO FKUVTKDWUK NKUVTKMNQMQOQVKH NKUVTKMUVCUKWP VGPCICNKUVTKMOKMTQHQPMKPGVQUMQR
RTQ[GMVQT HKNO NCDQTCVQTKWO TKUGV WPVWM KPFWUVTKHQPQITCH
DGTMGODCPILCFKVCRGTGEQTFGT FCPMKPGVQITCH
MCOGTCHKNO 6JQOCUOCUWMUGMQNCJUGVGNCJDGTWOWTVCJWP6CRKOCNCPIVKICDWNCPMGOWFKCPKCFKMGNWCTMCP FCTK UGMQNCJ )WTWP[C OGPKNCKP[C VGTNCNW DQFQJ VCM OCORW OGPGTKOCRGNCLCTCP CRC RWP 7PVWPINCJ KDWP[C 0CPE[ RGTPCJ DGTRTQHGUKIWTW 5CPI KDWOGPICLCTP[COGODCECOGPWNKUFCPDGTJKVWPI6GTP[CVCCPCMKPKFGPICPEGRCVOGP[GTCRCRC[CPIFKCLCTMCPKDWP[C#PCMKPKMGOWFKCPUCPICVIGOCTOGODCECNCOGODCECDGTDCICKLGPKUDWMW$GTLKNKFLKNKFGPUKMNQRGFKFKDCECP[CVCPRCLGOW+CLWICOGODCECDWMWUGLCTCJ+PIITKUFCP4QOCYK
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8ML.RPSHWHQVL6HPHVWHU211-COWU+2#MCTCPICP7TGFCP2TKPEKRKCMCTCPICP0GYVQPFCPDWMW+NOW-KOKCMCTCPICP4KEJCTF)2CTMGT5GNCKPKVWKCLWICCPCM[CPIUCPICVOGOCJCOKMQPFKUKGMQPQOKQTCPIVWCP[C2CFCWOWTVCJWPKCVCMGPIICPLCFKRGPICUQPIMQTCPMCECPIRGTOGPFCPMWGFKMGTGVCCRK5GDCIKCP MGWPVWPICPP[C FKDGTKMCP MGRCFC QTCPI VWCP[C *GDCVP[C UCCV DGTLWCNCP FKFCNCOMGTGVCCRKKVWKCIGOCTRWNCOGNCMWMCPDGTDCICKGMURTKOGP *CN[CPIFCRCVFKVGNCFCPKFCTKVQMQJ6JQOCU#NHC'FKUQPCFCNCJŗC /CUWMUGMQNCJMGVKMCUWFCJDGTWOWTVCJWPD /GPLCFKUGQTCPIRGPGOWFCPOGPLCFKVGTMGPCNFKFWPKCE 5GNCNWDGTWUCJCFCNCOMGCFCCPCRCRWPF /GPLCFKRGPICUQPI-QTCPMCECPIRGTOGPFCPMWGFKMGTGVCCRK -GWPIIWNCPVQMQJCFCNCJŗC /GUMKRWPUWFCJDGUCTVGVCROCWDGNCLCTFKUGMQNCJD /GPLCFKUGQTCPI[CPIUWMUGU
RGPGOW FCNCOMGVGTDCVCUCP[CPIFKCOKNKMKE /GODCPVWGMQPQOKQTCPIVWCP[CF /GOKNKMKKDWUGQTCPIOCPVCPIWTW[CPIDKUCOGPICLCTMCPOGODCECFCPOGPWNKU$CECNCJRCTCITCHDGTKMWVFGPICPUCMUCOC4K\CN UKUYC MGNCU :++ +2# 5/# /WJCOOCFK[CJ ;QI[C OGP[CVCMCPRGTMGODCPICPVGMPQNQIK KPHQTOCUK [CPI UGOCMKP RGUCV RGTNW OGPFCRCV RGTJCVKCP UGTKWU FCTK DGTDCICKRKJCMVGTOCUWMRGNCLCT-CTGPCKVWKCUCPICVOGPFWMWPIOQFGNRGODGNCLCTCPQPNKPG[CPIUWFCJOWNCKFKVGTCRMCPFKDGDGTCRCUGMQNCJ/GUMKRWPHCUKNKVCUFK5/#/WJCOOCFK[CJDGNWO DKUC FKMCVCMCP QRVKOCN UKUYC LCFK VGTOQVKXCUK WPVWM DGNCLCT $CJMCP RGNCLCTCPOCVGOCVKMC FCP DCJCUC +PIITKU [CPI FKCPIICR UWNKV FCP OGODQUCPMCP LCFK VGTMGUCPOWFCJ )CICUCPWVCOCRCTCITCHFKCVCUCFCNCJŗC RGTMGODCPICPVGMPQNQIKRGTNWOGPFCRCVRGTJCVKCPD OQFGNRGODGNCLCTCPQPNKPGFKVGTCRMCPFKUGMQNCJE 5/#/WJCOOCFK[CJUWFCJOGNCMUCPCMCPOQFGNRGODGNCLCTCPQPNKPGF 2GNCLCTCPOCVGOCVKMCFCPDCJCUC+PIITKUUCPICVOWFCJ$CECNCJRCTCITCHDGTKMWVFGPICPUCMUCOC-GPCKMCPJCTIC$$/UGNCNWFKKMWVKQNGJMGPCKMCPJCTICDCTCPIMGDWVWJCPRQMQM.KJCVUCLCDCTWFKWOWOMCPRGOGTKPVCJUCLCJCTICOKP[CMIQTGPIUWFCJOGTCPIMCMPCKM&CTKJCTIC4RRGTNKVGTMKPKOGPLCFK4RRGTNKVGT*CTICDGTCUVGPVWVKFCMCMCPOCWMCNCJ5GMCTCPIUCLCJCTICICDCJUWFCJOWNCKOGTQMGV6GRWPIVGTKIWFCPFCPIWNCRCUKT LWIC OGPICNCOK MGPCKMCP 5CVW MKNQITCO VGTKIW DKCUCP[C 4R MKPK OGPLCFK4RRGTMKNQ )CICUCPWVCOCVGMUFKCVCUCFCNCJŗC -GPCKMCPJCTICDCTCPIMGDWVWJCPRQMQMFKKMWVKJCTIC$$/D 2GPICTWJJCTIC$$/VGTJCFCRJCTICMGDWVWJCPRQMQME /GNCODWPIP[CJCTICJCTICMGDWVWJCPRQMQMF -GPCKMCPJCTIC$$/FK+PFQPGUKC[CPIUGOCMKPOGPLCFK -CNKOCVWVCOCRCTCITCHFKCVCUVGTFCRCVRCFCMCNKOCVMGŗCDEF 4K\CN UKUYC MGNCU :++ +2# 5/# /WJCOOCFK[CJ ;QI[C OGP[CVCMCP RGTMGODCPICPVGMPQNQIK KPHQTOCUK [CPI UGOCMKP RGUCV RGTNW OGPFCRCV RGTJCVKCP UGTKWU FCTK DGTDCICKRKJCMVGTOCUWMRGNCLCT-CTGPCKVWKCUCPICVOGPFWMWPIOQFGNRGODGNCLCTCPQPNKPG[CPI
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8ML.RPSHWHQVL6HPHVWHU212UWFCJOWNCKFKVGTCRMCPFKDGDGTCRCUGMQNCJ/GUMKRWPHCUKNKVCUFK5/#/WJCOOCFK[CJDGNWO DKUC FKMCVCMCP QRVKOCN UKUYC LCFK VGTOQVKXCUK WPVWM DGNCLCT $CJMCP RGNCLCTCPOCVGOCVKMC FCP DCJCUC +PIITKU [CPI FKCPIICR UWNKV FCP OGODQUCPMCP LCFK VGTMGUCPOWFCJ-GUKORWNCPRCTCITCHFKCVCUCFCNCJŗC RGTMGODCPICPVGMPQNQIKRGTNWOGPFCRCVRGTJCVKCPD OQFGNRGODGNCLCTCPQPNKPGFKVGTCRMCPFKUGMQNCJE 5/#/WJCOOCFK[CJUWFCJOGNCMUCPCMCPOQFGNRGODGNCLCTCPQPNKPGF 2GNCLCTCPOCVGOCVKMCFCPDCJCUC+PIITKUUCPICVOWFCJ2GTJCVKMCPVCDGNDGTKMWVFGPICPUCMUCOC*CUKN2CPGP6CPCOCP2GTVCPKCP&GUC-GFWPIVWMCPI,CVKDCTCPI$TGDGUFCNCOVQP$WNCP,GPKU,CPWCTK (GDTWCTK /CTGV #RTKN /GK ,WPK$CYCPIOGTCJ 2CFK%CDCK6GTWPI 2GTP[CVCCPDGTKMWV[CPIUGUWCKVCDGNFKCVCUCFCNCJŗC *CUKNRCPGPECDCKUGNCNWOGPICNCOKRGPWTWPCPFCTKDWNCPMGDWNCPD *CUKNRCPGP[CPIUGNCNWOGPICNCOKMGPCKMCPCFCNCJRCFKE *CUKNRCPGPDCYCPIOGTCJUGNCNWOGPICNCOKMGPCKMCPFCTKDWNCPMGDWNCPF 6CPCOCPRGTVCPKCP[CPIUVCDKNCFCNCJVGTWPI 2GTVCP[CCPDGTKMWVLCYCDCPP[CVGTFCRCVFCNCOVCDGNFKCVCUCFCNCJŗC$GTCRCLWONCJJCUKNRCPGPVCPCOCPECDCKRCFCDWNCP/GK!D#RCMCJFCORCMVWTWPP[CJCUKNRCPGPVCPCOCPDCYCPIOGTCJ!E/GPICRCVCPCOCPJCUKNRCPGPVCPCOCPECDCKPCKMVWTWP!F $CICKOCPCECTCOGTCYCVVCPCOCPRCFKCICTDKUCRCPGPOGNKORCJ!2GTJCVKMCPFGPICPUCMUCOCRGVKMCPYCYCPECTCDGTKMWV6KO$WNGVKP ő$CICKOCPC RGTUKCRCP [CPI #PFC NCMWMCP WPVWM OGPIJCFCRK RGMCPRQTUGPKVCUUGMQNCJMKVC!Œ-GVWC15+5 ő$CP[CMJCN[CPIMCOKNCMWMCP5CNCJUCVWP[COGPFCVCUKUYCUKUYCFCTKMGNCUŌ[CPIDGTRTGUVCUKFKDKFCPIUGPKMJWUWUP[CWPVWMOGPIKUKCECTCFKRGPVCUUGPKŒ -CNKOCV[CPIFKWECRMCPMGVWC15+5DKNCFKPCTCUKMCPOGPLCFKŗC $CP[CMJCN[CPIFKNCMWMCPMGVWC15+5FCNCOTCPIMCOGP[CODWVRQTUGPKVCU5/2P[C#PVCTCNCKPFGPICPOGORGTUKCRMCPUKUYCDGTRTGUVCUKD -GVWC15+5DGIKVWRGPWJTGPECPCFCPVCMVKM+PKFKDWMVKMCPRCFCMGUKCRCPP[CFCNCORQTUGPKVCU[CPIFKVCP[CMCPQNGJVKODWNNGVKPE -GVWC15+5VGNCJOGPFCVCUKUYCUKUYCFCTKMGNCUŌ[CPIDGTRTGUVCUKFKDKFCPIUGPKWPVWMOGPIKUKRGPVCUUGPKRCFCRQTUGPKVCUFKUGMQNCJF 2GTUKCRCP#PFCWPVWMOGPIJCFCRKRGECPRQTUGPKVCUUGMQNCJCFCNCJFGPICPOGPFCHVCTUKUYCUKUYCDGTRTGUVCUKFKDKFCPIUGPKWPVWMOGPIKUKCECTC
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8ML.RPSHWHQVL6HPHVWHU2132GTJCVKMCPOGOQDGTKMWVFGPICPUCMUCOC&CTK 2GODKPC15+57PVWM -GVWC15+56QNQPIFCHVCTCPIIQVC15+5[CPIDGTOKPCVOGPIKMWVKUVWFKDCPFKPIFCPUKCRMCPVGUWPVWMOGTGMCVGTKOCMCUKJ;0WITQJQ +UKOGOQFKCVCUCFCNCJŗC -GVWC15+5FKUWTWJ2GODKPC15+5WPVWMOGPFCHVCTCPIIQVCP[CCICTOGPIKMWVKUVWFKDCPFKPIFCPKMWVVGUUGNGMUKD 2GODKPC15+5OGOKPVC-GVWC15+5OGPFCHVCTCPIIQVC15+5[CPIDGTOKPCVOGPIKMWVKUVWFKDCPFKPIFCPOGORGTUKCRMCPVGUP[CE 2GODKPC15+5OGOQJQP-GVWC15+5WPVWMOGPIGVGUCPIIQVC[CPIOGPIKPIKPMCPUVWFKDCPFKPIF -GVWC15+5OGPQNQPI2GODKPC15+5OGPFCHVCTFCPOGORGTUKCRMCPVGUWPVWMUKUYC[CPIJGPFCMKMWVUVWFKDCPFKPI2GTJCVKMCPPCTCUKDGTKMWV#[CJOGPFCFCMOGPFCRCVVWICUFCTKMCPVQTWPVWMRGTIKMGMCPVQTECDCPIFK5CNCVKIC#[CJJCTWUDGTCPIMCVUKCPIKPKLWIC-WPEKTWOCJ[CPIFKOKNKMKMGNWCTIC2CODWFKJCP[CUCVW&KTWOCJVKFCMCFCQTCPI#[CJOGOKNKMKKFGWPVWMOGPKVKRMCP MWPEK MGRCFCVGVCPIICOGTGMC2CM$CPW#[CJCMCPRWNCPI5GPKPUKCPI $GTFCUCTMCPPCTCUKFKCVCUOGOQ[CPIVGRCVCFCNCJŗC&CTK #[CJ7PVWM +DWFCP#TPK#[CJMGMCPVQTECDCPI5CNCVKIC2WNCPI5GPKPUKCPI-WPEKTWOCJFK2CM$CPW#[CJD&CTK #[CJ7PVWM +DWFCP#TPK#[CJOGPFCRCVVWICUOGPFCFCMMGMCPVQTECDCPI5CNCVKIC#[CJRWNCPI5GPKPUKCPI-WPEKTWOCJFKVKVKRMCPFK2CM$CPW#[CJE&CTK #[CJ7PVWM +DWFCP#TPK+DWFCP#TPKVGTUC[CPIOCCHC[CJMG5CNCVKICCFCVWICUFCTK$QU#[CJRWNCPI5GPKPUKCPI-WPEKTWOCJFKVKVKRMCPFK2CM$CPW#[CJF&CTK #[CJ7PVWM +DWFCP#TPK#UUCNCOWCNCKMWOKDWFCP#TPKC[CJRWNCPIJCTK5GPKPUKCPI1J[CC[CJMG5CNCVKIC#FCVWICUOGPFCFCMFCTKRKORKPCPC[CJ-WPEKFK2CM$CPW[C#[CJ
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8ML.RPSHWHQVL6HPHVWHU214$CECNCJRWKUKDGTKMWVFGPICPUCMUCOC-CNKOCVMGVKICRCTCICHRGTVCOCRWKUKFKCVCUOGPICPFWPIRGPIKPFTCCPŗCRGPEGTECRCPDRGPINKJCVCPERGPEKWOCPFRGTCUCCP5WCUCPCRWKUKFKCVCUCFCNCJŗCMGIGODKTCCPDMGUGFKJCPEMGRTKJCVKPCPFMGDKUWCP+UKRWKUKFKCVCUCFCNCJŗC NWMCUGQTCPICPCMDGTWOWTFGNCRCPVCJWP[CPILCVWJFCTKUGNQMCPD VWLWJNWMC#DFWTCJOCP(CK\UCCVWNCPIVCJWPMGFGNCRCPE ICODCTCPPGICTC+PFQPGUKC[CPIRGPWJMGVKFCMCFKNCPF PGICTC+PFQPGUKC[CPIRGPWJNWMCMTKOKPCNKVCUFCPMGNWEWCP 2GUCP[CPIVGTUKTCVFCNCORWKUKFKCVCUCFCNCJŗC 5GDCKMP[C+PFQPGUKCUGIGTCDGTDGPCJFKTKUGDGNWOOCUWMFCNCOMGUGPIUCTCCPD *WMWO+PFQPGUKCJCTWUFKVGICMMCPVGTWVCOCWPVWMRCTCMQTWRUKE -GVKFCMCFKNCPJWMWOFK+PFQPGUKCOGODCYCNWMCFCPJCTWUFKOWUPCJMCPMGUGNQMCPF 5GDCKMP[CRCTCMQTWRVQTFKOCUWMMCPMGUGNQMCP+PFQPGUKC7XMXK/XNDG+DUL8ODQJWDKXQNX6HKDULVHEHOXPXODQJWDKXQNXDNXWHUMDWXKGLVHORNDQEHVDUDGDWXMXKOXNDPHPEHNDVEHUGDUDKDNXPHQFREDWHUWDZDPDODKPHULQJLV6HKDULVHEHOXPXODQJWDKXQNXQHJHULNXPDVLKMXJDEHJLWXOHELKGDULWXMXKOXNDPHPEHNDVNHPLVNLQDQNHMDKDWDQNRUXSVLGLPDQDPDQDSHQJDQJJXUDQSHQJXQJVLMDGLSHPDQGDQJDQ\DQJPHOHWLKNDQPDWDPHQ\DNLWNDQKDWL7DSLDGD\DQJVHSHUWLOXFXGLQHJHULNXRUDQJ\DQJNHWDKXDQEHUEXDWMDKDWWLGDNVHODOXGLKXNXPQDPXQRUDQJEDLNELVDGLSHQMDUD3DGDXODQJWDKXQNX\DQJNHGHODSDQDNXEHUGLULGLVLQLGHQJDQWXMXKOXNDVDPELOPHPED\DQJNDQ,QGRQHVLD5D\DGDQVHORNDQEHVDULWX7LEDWLEDDNXLQJLQPHQDQJLV $EGXUDKPDQ)DL]1RYHPEHU
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8ML.RPSHWHQVL6HPHVWHU2152GTJCVKMCPFGPICPUCMUCOCRGVKMCPEGTRGPDGTKMWV/CNCOKVWFKPIKPFCPMGNCO$WNCPRWTPCOCOGOCPVWNMCPUKPCTP[CFGPICPKPFCJOGPCODCJKPFCJP[COCNCO$GIKVWUWP[KUCORCKJCP[CUWCTCMWEKPINKCTFCPP[CP[KCPLCPIMTKM [CPI VGTFGPICT FK VGNKPIC MCOK -COK DGTVKIC VKFWT DGTUCOCJCP[CFGPICPDGTCNCUMCPUCTWPIDGMCU[CPIVGNCJWUCPIFKUGDWCJTWOCJMGEKN[CPIDGTCVCRMCPUGPI4WOCJ MGEKN KVW MWOWJ PCOWP OGP[KORCP DGIKVW DCP[CM MGPCPICP UGNCOC VCJWPJKFWR MCOK DGTUCOC &K UCNCJ UCVW UWFWV FKPFKPI MC[W VGTRCLCPIUGDWCJICODCTDWCVCPMWOGPIICODCTMCPVKICQTCPICPCMUGFCPIDGTICPFGPICPFCPDGTP[CP[KTKCPI/GTGMCCFCNCJMCOK&KVGPICJMGJGPKPICPOCNCO$GFWOGODWMCRGODKECTCCP.CVCTVGORCVFCNCOMWVKRCPEGTRGPFKCVCUCFCNCJŗCLCNCPCPDTWOCJMWOWJ EOCNCOUWP[KFDWNCPRWTPCOC2GTJCVKMCPFGPICPUCMUCOCRGVKMCPEGTRGPDGTKMWV-GGUQMCPJCTKP[CMCOKDGTVKICDGTP[CP[KFKUGDWCJRGTGORCVCPLCNCP5CCVKVWLCNCPCPTCOCKFGPICPRGLCNCPMCMKVKFCMUGRGTVKDKCUCP[C*CVKMWUGTCUCCFC[CPIOGPIICPLCN#RCNCIK UGLCM RGTDKPECPICP OCNCO UGDGNWOP[C 5CODKN DGTOCKP IKVCTCMWOGNKJCVMGUGMKVCTMW-WNKJCVDGDGTCRCCPCMLCNCPCP[CPIOGOCPIFCTKFWNWUCPICVOGOWUWJKMCOK/GTGMCVKFCMOGP[WMCKMCOKMCTGPCMCOKVKFCMKPIKPDGTICDWPIFGPICPOGTGMC6GPVWMCOKVKFCMOCWMCTGPCMGIKCVCPOGTGMCUGJCTKJCTKP[CCFCNCJOGPEWTK6GTMGUCPPCKHUGMCNKDCIKCPCMCPCMUGRGTVKMCOKVCRKKPKNCJRKNKJCP[CPIMCOKLCNCPK-WRWVWUMCPWPVWMOGPIJKTCWMCPOGTGMC5GRGTVKP[CJCTKKPKOGTGMCVKFCMCMCPOGPIICPIIWMCOK$GIKVWRKMKTMWUCCVKVW6GTP[CVCFWICCPMWUCNCJ.CVCTFCNCOMWVKRCPEGTRGP[CPIOGPIICODCTMCPTGCNKVCUUQUKCNCFCNCJŗC UCODKNDGTOCKPIKVCTFCPOGNKJCVUGMKVCTD OGPIJKTCWMCPCPCMLCNCPCP[CPINCKPE RGTGORCVCPLCNCPVGORCVRGPICOGPDGTP[CP[KF MGIKCVCPCPCMLCNCPCPNCKPCFCNCJOGPECTK2GTJCVKMCPFGPICPUCMUCOCRGVKMCPEGTRGPDGTKMWV-GVKMCMWVCP[CRTGUVCUKP[CFKUGMQNCJFGPICPOCNWOCNWFKCOGPLCYCDŒ5GDGPGTP[CMGOCTGP .COJQV FKVWPLWM DWCV PICUKJ RKFCVQ RGTRKUCJCP DCPI 6CRK .COJQV IC LCFKMCTGPC.COJQVMCPICUGMQNCJNCIKŒ 9CVCMVQMQJ.COJQVFCNCOMWVKRCPEGTRGPFKCVCUCFCNCJŗCRGOCNCUDRCPFCKERGOCNWFRGPFKCO2CJCOKRWKUKDGTKMWV*HODSPDODPPHPHOXNNXGLQJLQ3XUQDPDWHUVHQ\XPPHPDQGDQJNXDQHK$NXWHUGLDPGDQPHPELVX7DNEHUJHUDNVHGLNLWSXQ7DNXWKDZDVHPDNLQGLQJLQ 2GPIKPFTCCPRCFCDCTKURGTVCOCRWKUKFKCVCUCFCNCJŗCRGPEKWOCPDRGPINKJCVCPERGPFGPICTCPFRGTCUCCP /CLCU[CPIVGTEGTOKPRCFCDCTKUMGFWCRWKUKFKCVCUCFCNCJŗCRGTUQPKHKMCUKDKTQPKERGTWORCOCCP FJKRGTDQNC
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8ML.RPSHWHQVL6HPHVWHU216++-GTLCMCPUQCNUQCNDGTKMWVFGPICPLGNCUFCPVGRCV $WCVNCJUGDWCJFKCNQIOGNCNWKVGNGRQPCPVCTCMCOWFCPVGOCPOW&KCNQIKVWOGP[CVCMCPDCJYCRGTVCPFKPICPXQNK[CPIUGOWNCFKCFCMCPVCPIICN#IWUVWUFKWPFWTRCFCVCPIICN#IWUVWU)WPCMCPDCJCUC[CPIUCPVWPFCPMCNKOCVGHGMVKHGHUDSODQJNDKSDVXNDQNXGDGLWHQJDKGHVLQJSHOXUXWHUXVPDMXPHQ\HUEXPHQHUMDQJSHUODZDQDQ6GPVWMCPRGPIKPFTCCP[CPIVGTFCRCVRCFCRGPIICNCPRWKUKFKCVCU6WNKURWNCMCNKOCVRWKUK[CPIOGPEGTOKPMCPRGPIKPFTCCPVGTUGDWV $WCVNCJUGDWCJPCTCUKFKCNQIYCYCPECTCDGTKMWVKPK6QOCU 5GLCMMCRCP$CRCMOGPIIGNWVKWUCJCDWFKFC[CKMCPVWPC2CM!5CTOKP 5GLCMVCJWP[CPINCNW6QOCU 5GDGNWOKPK#PFCOGPGMWPKWUCJCCRC!5CTOKP 5C[COGPGMWPKWUCJCVCODCMWFCPIFCPUC[CICICN6QOCU ,CFK$CRCMOGOWNCKWUCJCKPKFCTKCYCNNCIK!5CTOKP ;CDGIKVWNCJ#NJCOFWNNKNCJUC[CDGTJCUKNUGRGTVKKPKDGTMCVMGVGMWPCPFCPFQCUC[C 6WNKUNCJUGDWCJRWKUK[CPIDGTMGPCCPFGPICPMGKPFCJCPCNCORGIWPWPICP $CECNCJRGVKMCPEGTRGPDGTKMWV9CPKVCUGVGPICJDC[CKVWOGTGOCUTGOCUUGPFQMICTRWP[CGPIICPOGPEKFWMPCUKOGPIGRWN FK FGRCP &K UGDGTCPI UGQTCPI UWCOK UGFCPI OGP[GTWRWVMQRKRCPCULCVCJP[CRCIKKPK5GTWRWVCPKVWP[CTKPIFKVGPICJMGJGPKPICPFCRWTTWOCJOGTGMC&WCVKICMCNKMQRKOGPICNKTOCUWMOWNWVUKUWCOKCEWJRCFCOCTCJKUVTKP[Cő+VWDCTCPIMCNKMQRKVGTCMJKTMCOW/CUŒWECRUKKUVTKFKPIKP&KUGDGTCPIUKUWCOKMGTGRQVCPOGPIKRCUKUGTCICOMGTLCP[C[CPIVGTVWORCJKMQRK6WORCJMCTGPCVGTMGLWVOGPFGPICTPCUKDP[CGUQMJCTKVCPRCMQRKRCIK&GPICPDGTCVNCPIMCJKCRGTIKWPVWMOGOWNCKMGTLCFKVGORCVNCKPOGUMKOCUKJUGORCVOGNQPVCTMCPUCNCORGPFGMő&K,QILCCPCMMKVCPWPIIWFWKVDWCVOCMCP/CU-CNCWMCOWPIICMFCRCVMCPCORNQRP[C NCIK DCICKOCPC!Œ DGNWO JCDKU OCTCJ UK KUVTK UGRCPLCPI OGPGOCPKUWCOKP[COCMCPRCIK+CDCPVKPIUGPFQMFKVCPICPMKTKMGNCPVCKOCMUWFP[CCICTUKUWCOKVCJWUGDGTCRCDGUCTKCRWP[CMGMGUCNCPC 6GPVWMCPVQMQJFCPYCVCMVQMQJD 6GPVWMCPNCVCTFCNCOEGTKVC $CECNCJRGVKMCPEGTKVCCPCMDGTKMWV5CNLW[CPIFKPIKPVGTWUVWTWP5CODKNOGPIIKIKNMGFKPIKPCPICFKUKVWFWFWMVGTVKORCEWTCJCPUCNLW2GTWVVGTCUCNCRCTFCPUWFCJVKFCMDKUCDGTIGTCM)CFKU[CPIMGFKPIKPCPKVWOGPIJGODWUJGODWUMCPPCHCUP[CMGVCPICP6GVCRKUGFKMKVRWPVCMOGPIJCPICVMCPP[C-CNCWCMWOGP[CNCMCPMQTGMCRKKPKOWPIMKPCMCPUGFKMKVVGTCUCJCPICV-GOWFKCPICFKUKVWOGP[CNCMCPUGDCVCPIMQTGMCRKFGPICPOGPIIQTGUMCPP[C FKFKPFKPI%TTTU.CNWFCTKFCNCOP[CNCCRKOWPEWNUGDWCJRGPIJCPICV1JJCPICVP[C)CFKUKVWOGPICPIMCVVCPICPP[CMGCTCJVWPIMWRGOCPCU6GPVWMCPTGCNKVCUMGJKFWRCPCPCM[CPIVGTEGTOKPFCNCORGVKMCPEGTKVCFKCVCU
Bahasa Indonesia Jendela Ilmu Pengetahuan Kelas VII SMP/MTs. 8ML.RPSHWHQVL6HPHVWHU217 $CECNCJFGPICPUCMUCOCRCTCITCHDGTKMWV<COCP UWFCJ DGTWDCJ 5GOWC QTCPI OCWP[C UGTDC EGRCV ,CFKP[C EGPFGTWPIOGPICDCKMCPRTQUGUVCRKKPIKPUGIGTCOGPFCRCVJCUKN#RCNCIKFKPGICTCFGPICPGVQUMGTLC TGPFCJ UGRGTVK +PFQPGUKC #MKDCVP[C DWFC[C KPUVCP OWNCKOCUWM MG UGVKCRMGJKFWRCPMKVC*KFWRFK\COCPOQFGTPUGRGTVKUGMCTCPIKPKUGICNCUGUWCVWFCRCVMKVCFCRCVMCPFGPICPOWFCJRTCMVKUFCPEGRCV-GOCLWCPVGMPQNQIKVGNCJOGOCPLCMCPMKVC/CWPIQDTQNFGPICPTGMCPCVCWUCWFCTC[CPIDGTOWMKOFKDGNCJCPFWPKCNCKPVKPIICNCPIMCV VGNGRQP CVCW DWMC KPVGTPGV +PIKP DGNCPLC CVCW OCMCP FKTGUVQTCP VCRK OCNCUMGNWCTVKPIICNRGUCPNGYCVVGNGRQPCVCWDGNKNGYCVUKVWU/CWVTCPUCMUKōVTCPUHGTWCPIDC[CT NKUVTKM MCTVW MTGFKV DGNK RWNUCō VKFCM RGTNW UWUCJUWUCJ MG DCPM CVCW #6/5GOWCDKUCFKNCMWMCPNGYCVJCPFRJQPG$CIKEGYGMEGYGM[CPIKPIKPTCODWVRCPLCPIVKFCMRGTNWJCTWUOGPWPIIWUCORCKDGTDWNCPDWNCP%WMWRVWPIIWLCOUCLCFGPICPVGMPKMJCKTGZVGPUKQPTCODWVDKUCRCPLCPIUGUWCKMGKPIKPCP6GPVWMCPICICUCPWVCOCRCTCITCHFKCVCU $CECNCJFGPICPUCMUCOCRGVKMCPVGMUDGTKMWV-CNCW MKVC OGNCPIMCJ MG NKPIMWPICP WPKXGTUKVCU OWNCK FCTK WPKXGTUKVCU DGTMWCNKVCUTGPFCJUCORCKDGTMWCNKVCUVKPIIK2CUVKFKUCPCCMCPFKVGOWKDCP[CMOCJCUKUYCUGDCICKKPVGNGMVWCNOWFC[CPIUGJCTWUP[CRGPCORKNCPOGTGMCUGRGTVKVQMQJKPVGNGMVWCNUGPKQTOGTGMC CVCW RCNKPI MWTCPI OGTGMC OGPICODKN RGPCORKNCP FCP OQFG RCPWVCP FCTKFQUGPFQUGPFCPIWTWDGUCT
RTQHGUQT UGDCICKRCPWVCPFCNCODGTVKPFCMOGNCMWMCPCMUKDGTDKECTCFCPDGTRKMKT0COWPMGP[CVCCPP[CCFCNCJOGTGMCOCNCJVCORKNKDCTCVUGNGDTKVK FCTK MCORWU [CPI UWMCOGLGPI FGPICP RCMCKCP OQFGN OWVCMJKT [CPIFKRQRWNGTMCP QNGJ UGNGDTKVK RWLCCP OGTGMC OGP[CPFCPI VCU [CPIKUKP[COCNCJ/2TGEJCTIGTOQDKNGRJQPGMWGDGTOGTGMNWCTPGIGTKFCPUGDCICKRGNGPIMCROWUVKCFCDWMWECVCVCP VKRKU UGDCICKDWMVK DGTUVCVWUOCJCUKUYC (WPIUK MCORWUDKUC DGTWDCJ UGDCICKVGORCVRCOGTFCPNQODCRGPCORKNCPFCPUGFKMKVUGMCNKDCIKUGDCIKCPOCJCUKUYCUGDCICKECNQPKPVGNGMVWCNUGDCICKWPLWMRTGUVCUK/CMCKPKNCJHGPQOGPC[CPIMKPKVGTLCFKUCCVRGUQPCUGNGDTKVKOGPICNCJMCPRQRWNCTKVCUFCPRGPICTWJVQMQJKPVGNGVWCN VGNCJOGPICMKDCVMCP IGPGTCUK OWFC VWODWJ OGPLCFK IGPGTCUK MGDKPIWPICP IGPGTCUK [CPIVGTECDWV FCTK CMCT DWFC[CP[C (GPQOGPC MGDKPIWPICP IGPGTCUK OWFC KPK DKUC FKCVCUKCRCDKNCVQMQJKPVGNGMVWCNOGORQRWNGTMCPNCIKTGRWVCUKOGTGMC-KPKOGTGMCRCTCVQMQKJPKPVGNGMVWCNFCPLWICVQMQJCICOC JCTWUVWTWPFCTKOGPCTCICFKPIKPVGMVWCNOGTGMC[CPIUCMTCN OGODWMC RKPVW TWOCJ UGNWCU NWCUP[C FCP VWTWP OQDKN WPVWM OGPGOWK FCPOGPGOCPKIGPGTCKOWFCWPVWMDGTDCUIKFCPDCUIKOGTGMC[CPIUKDWMFCNCOOGPECTKKFGPVKVCUFKTKCICTOGTGMCMGNC